Proiektuaren idazketaren lizitazioa, gaur bertan atera dena, orain arte egindako desobiratze-lanetan aurkitutako 120 pertsonen gorpuzkiak hartu beharko ditu, baina baita GOGORAk egin ditzakeenak ere

Memorial berriak proiektuaren informazio panelak izango ditu eta Iñigo Arregi Elorzak egindako “Duintasuna – La dignidad” eskultura izango du buru

Era berean, Bilbao Zerbitzuak-ek jarraipena emango dio “Bilboko hilerriko 43. partzelan musulmanen errituaren araberako ehorzketa-protokoloari”, eta eraikin berri bat eraikiko du lurperatze-lekuaren ondoan

Bilbao Zerbitzuak-ek gure gizartearen Memoria Historikoa berreskuratzeko bidean aurrera egitea du helburu nagusi, eta horretarako Bilboko Udal Hilerrian memoriarako eta duintasunerako gune bat sortzeko bidea hasi du. Lizitaziora atera berri den proiektuak orain arte egindako desobiratze-lanetan aurkitutako 120 pertsonen gorpuzkiak hartu beharko ditu, baina baita GOGORAk, Memoriaren, Bizikidetzaren eta Giza Eskubideen Institutuak, Eusko Jaurlaritzaren eta Aranzadi Zientzia Elkartearen mendekoa, burutu ditzakeenak.

“Memorialaren helburua da Espainiako gerra zibilean demokraziaren eta askatasunaren alde bizitza eman zutenen eredua duintzea, oroitzapena gordetzea eta oroimena ohoratzea”, adierazi du Álvaro Pérez Osasun eta Kontsumo Saileko zinegotzi eta Bilbao Zerbitzuak-eko presidenteak. Hain zuzen ere, Aranzadi Zientzia Elkarteak 2021eko urria eta 2022ko abuztua bitartean Bilboko Begoñako hilerrian egindako indusketak agerian utzitako 4.700 pertsonen gurpuzkien oroimenez, proiektuak “Begoñako Argia” izeneko bigarren errekonozimendu- eta erreparazio-gune bat izango du. “Gorpuzkiak udal hilerrira eraman dira behin betiko lurperatzeko, Bilboko memoria historikoaren zati gisa, eta horrekin konprometituta gaude Bilbao Zerbitzuak-en”, gaineratu du zinegotziak.

Memorial berriak proiektuaren informazio-panelak izango ditu ere, eta “Duintasuna – La dignidad” eskultura, 3,50 metrokoa, izango du buru, Iñigo Arregi Elorzak egina eta GOGORAk hornitua, Institutuak sustatzen dituen memoria- eta duintasun-espazio guztien identifikazio-zeinu eta espazioaren mugarri gisa.

Erlijio musulmanaren hezurtegia

Era berean, 2023ko azaroan onartutako “Bilboko hilerriko 43. lurzatian musulmanen errituaren araberako ehorzketa-protokoloari” jarraipena emateko, Bilbao Zerbitzuak-ek bigarren lizitazio bat atera du lurperatze-lekuaren ondoko eremuan eraikin bat eraikitzeko, argi eta garbi bereizitako bi zatirekin. Horietako bat lurperatu eta bost urte geroago aterako diren gorpuzkiak hartzeko erabiliko da, banan-banan, familiak hala eskatuta. Bigarren tokiak sarbide mugatua izango du, eta modu mugagabean ostatatuko ditu banaka kontserbatu nahi ez dituzten edo kontserbatu ezin dituzten pertsonen gorpuzkiak, hezurtegi orokor gisa.

Zinegotziaren hitzetan, “ekimen hau komunitate musulmanaren entzute-prozesu aktibo baten emaitza da, eta Udalaren helburuen barruan kokatzen da ere, Bilbo Kulturarteko Hiri gisa sendotzeko eta Bilboko gizartearen ezaugarri den aniztasuna aitortzeko ere”.

Bilboko Balioen Agiriarekin alienatuta

Bi proiektuak Bilboko Balioen Agiriarekin alienatuta daude, zehazki, justizia sozialaren, aniztasunaren eta inklusioaren balioekin, giza eskubideekiko errespetuarekin, konpromisoarekin eta bizikidetzarekin. Era berean, proiektuak 11 eta 16 Garapen Iraunkorreko Helburuak biltzen ditu; hiriak inklusiboagoak, seguruagoak, erresilienteagoak eta jasangarriagoak izan daitezen lortzea, eta gizarte justuak, baketsuak eta inklusiboak sustatzea, hurrenez hurren.

“Administrazio publikoetatik baldintzak sustatu eta erraztu behar ditugu, pertsonek iragana ezagutu ditzaten, edozein indarkeria-modurekiko beldurretik aske, eta egunerokoan seguru sentitzeko, jatorri etnikoa, erlijioa, sexu-orientazioa edo ideia politikoak edozein direla ere”, ondorioztatu du Álvaro Pérezek.

Hilerriek potentzial handia dute erabilera publikoko espazio gisa, zalantzarik gabe, baina gordetzen duten ondare artistiko eta kultural garrantzitsua, hori bai herritarrek estatu osoan gehien baloratzen duten alderdietako bat dela, zehazki %87,4, Hileta Sektorearen Behatokiak Sigmados-en bidez egin duen inkestaren arabera. Izan ere, ehuneko horretatik, gehien-gehienek, %80k, uste dute bake eta atsedenerako gune horiek interes artistiko eta kulturaleko ondasun izendatu beharko liratekeela bertan lurperatutako pertsona ospetsuak edo horietan eraiki diren eskulturak eta panteoiak balioan jartzeko.

Bilboko Udal Hilerria horren guztiaren adibide garbia da; izan ere, XX. mendean Bilbon izandako gertakarien historiaren aztarnak gordetzen dira oraindik bertan. Panteoien eta hilobien artean ezkutatuta bizi den ondare hori guztia ezagutaraztea da Bilbao Zerbitzuak-ek jarraitzen duen helburua. Horregatik, Bilboko kanposantuak kontzertuak, bisita gidatuak eta lehiaketak hartzen ditu urtero. “Leku hau modu desberdinean ezagutarazteko aukera bat da”, adierazi du Bilboko Udaleko Osasun eta Kontsumo arloko zinegotzi Álvaro Pérezek.

Hilerriak kontserbatzeko baliabide publikoak inbertitzearen arira, %82,9a ados agertu da azterlanean.

Lorezaintzako ohiko lanez gain, aurten Bilbao Zerbitzuak 2020an Bilboko udal hilerrian hasitako paisaia eraldatzeko prozesuarekin jarraitu du. Izan ere, eta hilerri iraunkor bihurtzeko helburu orokorrari laguntzeko, Bilbao Zerbitzuak intsektuen, anfibioen eta hegaztien santutegi izango den basa-bizitzako lorategi bat sortu du 39. etxadian erantsitako belardian. “Espazioak landare eta egitura berde ugari ditu, horietako asko autoktonoak, tokiko biodibertsitatearen garapena eta ezarpena erakarri, sustatu eta laguntzeko. Bisitariek naturagune lorategidun batek eskaintzen duen edertasunaz eta lasaitasunaz gozatu ahal izango dute, atseden hartzeko, paseatzeko eta natura behatzeko leku bihurtuta”, zehaztu du Bilboko Udaleko Osasun eta Kontsumo arloko zinegotzi delegatu Álvaro Pérezek.

Ekimen hau Udal Ehorztetxe Eta Hilerrien Elkartearen (UEHE / AFCM) Hilerri Biziak programaren barruan kokatzen da. Bilboko Udal Hilerria sortu zenetik elkarte horren parte da, eta hilerrien balio naturalak, ondarezkoak, kulturalak eta artistikoak sustatzea du helburu. “Helburua bertako dibertsitate biologikoa aberastuko den eta intsektuek, beste animalia askoren artean, bizitzeko leku aproposa aurkituko duten uharte bat sortzea da”, gogorarazi du zinegotziak.

Lursail hori honako hauek mugatzen dute: iparraldeko hondakinak deskargatzeko eremuak, mendebaldean kokatutako bi nitxo-eraikinek, eta hegoaldean eta ekialdean sartzeko errepide batek, lurperatzeko 40 etxadiak. Bere kokapen estrategikoak leku diskretua eskaintzen du, hilerriko ohiko igarobideetatik urrun.

Tokiko biodibertsitatea

Flora ugari eta anitzaz gain, ingurunea beste elementuekin hornitu da, hala nola bi hotel edo intsektu-aterpe, hegaztientzako hiru habia-kaxa, anfibioentzako urmael bat eta animalientzako hidratazio-puntu gisa erabiliko diren bi ur-iturri.

Lorategiak ongi zehaztutako bi eremu ditu. Lehenengoa, sarbideetatik eta horma-hobien eraikinetatik hurbilen dagoena, erabiltzaileentzat da. Bertan, zoladura bide bat sortu da eta lau banku jarri dira bertara doazenek eguzkiaz goza dezaten. Bertan daude intsektuen sei babesleku txikiak eta oinplano zirkularreko bi iturri, non uretako intsektuak eta anfibioak dauden.

Bigarren eremua (ekialdean), berriz, erakarri nahi diren izaki bizidunen garapen biologikorako ingurune egokia sortzera bideratuta dago, tokiko biodibertsitatea sustatze aldera. Izan ere, fauna babesteko, ez dago sarbide zuzenik pertsonentzat, behaketara mugatuta dagoelako. Hemen hiru hegazti-kaxa jarri dira zuhaitz handietan, eta tamaina txikiko urmael natural bat egin da ekialdean, zingiretako eta uretako intsektu, narrasti eta hegazti komunitate baten garapena sustatzeko. Aurreko guztiaz gain, harri eta enbor multzoak ere jarri dira, ausaz, intsektu, narrasti eta ugaztun txikiei babesa emateko.

Familiek jada ez dauden pertsona maiteak ohoratzeko asmoz, Bilbao Zerbitzuak VII. Kontzertu Lirikoa eskainiko du Bilboko hilerrian 13etan

Bilboko Udal Hilerrira hurbildu nahi dutenek 8etatik 18etara egin ahal izango dute, etenik gabe. Bitartean, Deustuko kanposantua bisitatu nahi dutenek 15ak arte bisitatu ahal izango dute, azaroaren 1ean izan ezik, arratsaldeko 18ak arte egongo delako zabalik

Bilboko udal hilerriek dena prest dute jada azaroaren 1ean, Domu Santu egunean, jende askoren bisita jasotzeko; azken asteetan asko nabaritu izan dena.

Alvaro Pérez Bilboko Udaleko Osasun eta Kontsumo arloko zinegotzi delegatuak azaldu duenez, “gure kulturan oso errotuta dagoen tradizio hau dela eta, Bilbao Zerbitzuak ekintza plan bat aktibatu du Bilboko eta Deustuko kanposantuek ingurunearekiko eta familiekiko errespetuzko eta kalitatezko zerbitzua eskain dezaten. Ildo horretan, herritarrei eskatzen diegu, ahal den neurrian, aldez aurretik, mailaka eta garraio publikoan joateko Bilboko hilerrietara egun hauetan, jende pilaketak saihesteko”.

Gainera, Bilbao Zerbitzuak urteroko kontzertu liriko klasikoa programatu du Bilboko Hilerriko Kaperan, 13etan. Ekitaldiaren zazpigarren edizio honetan Bilbao Bel Canto musika taldeak hartuko du parte, Patricia Sesar sopranoarekin, Martín Barcelona tenorrarekin, Alfonso Rodríguez biolinarekin, Miren de Diego biolarekin eta Iñaki Velasco pianoarekin. Bertara joaterik ez duten pertsonek Telebilbao tokiko telebista-katetik ere zuzenean gozatu ahal izango dute ibilbide ezaguna duten artista hauen kontzertuarekin.

Ordutegi berezia

Bilboko Udal Hilerrira hurbildu nahi dutenek 8etatik 18etara egin ahal izango dute, etenik gabe, ohiko neguko ordutegian. Bitartean, Deustuko kanposantua bisitatu nahi dutenek 15ak arte bisitatu ahal izango dute, azaroaren 1ean izan ezik, arratsaldeko 18ak arte egongo delako zabalik.

Bulegoetako aurrez aurreko arreta urriaren 26an eta 27an eta azaroaren 1ean ere indartuko da. Ondorioz, jendaurreko ordutegia goizeko 8etatik arratsaldeko 17etara izango da. Era berean, eta esparruaren gainerako lekuetan arreta errazteko eta hobetzeko helburuarekin, kanposantuko langileak txaleko islatzaileekin identifikatuko dira. Era berean, hala behar duten pertsonek beren senideen hilobiratze-kokapena aurkitu ahal izango dute bulegoetan, 8etatik 17etara, edo QR kodeen bidez, hilerriko 16 informazio-paneletan ikusgai daudenak.

Jendetza espero denez, Bilbao Zerbitzuakek Bilboko udaltzainen laguntza izango du Bilboko Udal Hilerriko sarrera nagusian pertsonen joan-etorria eta ibilgailuen sarrera antolatzeko.

Gogobetetze-maila neurtzeko 3.000 inkesta

Bilbao Zerbitzuak herritarrei ematen dizkien zerbitzuak hobetzen jarraitzeko, urriaren 28 eta 29an eta azaroaren 1ean hilerrira joaten diren bisitariei inkesta bana emango zaie iristen direnean, ordura arte egindako hobekuntzak eta jasotako zerbitzuak baloratzeko. 3.000 inkesta banatzea aurreikusi da.

Zerbitzua errazten eta hobetzen jarraitzeko konpromisoari helduz, gogorarazi nahi da bulegoetan arreta pertsonalizatua emateaz gain, emakiden kokapena euskaraz eta gaztelaniaz kontsultatu ahal izango dela, Bilboko hilerri osoan banatutako 16 informazio-paneletan eskuragarri dagoen QR kodearen bidez.

Emakidak berritzea

Joan den urtean, 2023an, Bilbao Zerbitzuak komunikazio-kanpaina bat abierazi zuen hilerriko 7.000 kontzesio baino gehiagoren titularrei jakinarazteko kontzesioen egoera arautu behar zela; eta horien guztien %5,7k erregularizatu dute euren egoera.

Berritu gabe geratu diren gainerako emakidei dagokienez, gai oso delikatua bada ere, Bilbao Zerbitzuak pertsona guztien eskubideak bermatzeko araudia beteko du. Nolanahi ere, oraingoz, eta hilerriko instalazioen zabaltasunari eta espazioen kudeaketari esker, ez da jardun behar izan.

Bilbao Zerbitzuak bukatutzat eman du iazko komunikazio-kanpaina, eta une honetan lanean ari da laster amaitzen diren 230 emakiden titularrekin harremanetan jartzeko. Ildo horretan, gogoratu behar da iaz egindako kanpainak 2019. urtetik aurrera amaitutako emakida guztiak biltzen zituela.

Bilbao Zerbitzuak-ek joan den asteburuan Euskalduna eraikinak hartutako Panasefeko III Forumaren barruan antolatutako jarduerak oso positiboki baloratu ditu, “arrakasta handi izan dutelako”. “Oso pozik gaude Forumaren edizio honek bilbotarren artean izan duen harrera eta interes handiarekin. Bilbao Zerbitzuaketik oso eskertuta gaude antolatutako jarduerek izan duten emaitza eta arrakastarekin, batez ere gure Udal Hilerriari, gure hiriko leku enblematikoari, balioa ematea bilatzen zutelako, heriotzari buruzko tabua diren hesiak apurtuz”, adierazi du Álvaro Pérezek, Bilboko Udaleko Osasun eta Kontsumo Arloko zinegotzi ordezkariak.

Zalantzarik gabe, Igor Ozamiz ESHBIko Sukaldaritza Saileko arduradunak eskainitako “Eboluzio gastronomikoa hilobi irekian” tailer gastronomikoa izan zen bertaratutakoek gehien komentatu eta baloratutako jardueretako bat. Ordubetez, sukaldariak gastronomiaren eta aztarnategi arkeologikoen arteko harremana erakutsi zien bertaratutakoei, eta, beilatokietan heriotzari lotutako ohitura gisa erabiltzen ziren errezeta batzuk dastatzeko aukera eman zien ere.

“Vista Alegre, un bello paseo por el Bilbao que fue” hitzaldiarekin, Ascension Badiola idazle eta historialari bilbotarraren eskutik, bisitariek Bilboko Hilerriaren historiaren alderdirik nabarmenenak jorratu zituzten, egun hilobi eta panteoietan dauden pertsonen oroimena elkarrekin gogoratzen eta mantentzen lagunduz. Izan ere, adituak XIX. eta XX. mendeen artean Alde Zaharretik Indautxuraino hiriaren eraikuntza eta hazkundea erretratatu zuen bere hitzekin, garai hartako Bilbori buruz egon zitekeen edozein zalantza argituz.

Bi jarduera horiez gain, forumaren ospakizunean, Bilbao Zerbitzuak bere arte, argazki, pintura eta film laburren bilduma laga zizkion erakundeari, eta 3.500 lagunek baino gehiagok gozatu ahal izan zuten.

“Ekimen guzti hauek guztoi ukitzen gaituen gai bati buruzko elkarrizketa irekitzen du: heriotza eta bizitza. Horregatik, eta gure gizartean normalizatze aldera, beharrezkoa da prozesu natural honetara hurbilduko gaituzten sareak lantzen eta ehuntzen jarraitzea”, ondorioztatu du zinegotziak.

Bilbao Zerbitzuak-ek 2024ko kultura programazioan antolatutako Sukaldaritzako Errezeten II. Lehiaketa bertan behera geratu da. Jarduera ostiral honetan, urriaren 25ean, egitekoa zen.

Igor Ozamiz ESHBIko sukaldaritza-arduradunak gastronomia-tailer bat eskainiko du gastronomiaren eta arkeologia-aztarnategien arteko harremana ezagutzeko, eta Ascension Badiola idazle eta historialariak hitzaldi bat emango du Bilboko hilerriaren historiaren alderdi nabarmenenak azpimarratuz

Antolatutako ekintzak urriaren 18an izango dira Euskalduna eraikinean. Bi jarduerak Panasefek forumaren III. ediziorako aurreikusi duen programazioaren barruan kokatzen dira

Sarrera librea izango da edukiera bete arte. Jada eskuragarri daude EventBrite plataforman

Urriaren 18an, Bilbao Zerbitzuak-ek heriotzari buruzko tabuak dakartzan oztopoak hausten saiatuko da Panasef-en III. Forumean (Euskalduna Bilbao, urriak 17 eta 18) parte hartuz herritar guztientzat irekiak izango diren bi jarduerekin: gastronomia-tailer bat Igor Ozamiz ESHBIko Sukaldaritza Saileko arduradunaren eskutik, gastronomiaren eta arkeologia-aztarnategien arteko harremana ezagutzeko; eta “Vista Alegre, un bello paseo por el Bilbao que fue” hitzaldia, Ascensión Badiola bilbotar idazle eta historialariaren eskutik.

“Ozamizen eskutik, hileta-ospakizunei lotutako gastronomiaz gozatzeko aukera izango dugu, eta Badiolaren hitzaldiarekin, berriz, Bilboko hilerriaren edertasunari lagundu dioten hildako guztiei omenaldia egingo diegu. Azken finean, norbaitek esan zuen heriotza bizitako bizitza eder bat besterik ez dela”, adierazi du Álvaro Pérezek, Bilboko Udaleko Osasun eta Kontsumo arloko zinegotzi delegatuak.

Tailer gastronomikoa, “Evolución gastronómica a tumba abierta” izenarekin, 16:15ean hasiko da. Bertan, Ozamizek aztarnategi arkeologikoei lotutako gastronomiari buruz duen ezagutza partekatuko du bertaratutako pertsonekin. Izan ere, hotzeko elaborazioen erakustaldi gastronomiko bat egiteaz gain, bertaratzen direnek beilatokietan heriotzari lotutako ohitura gisa jartzen ziren errezeta batzuk ere dastatu ahal izango dituzte.

Egun horretan bertan, baina 17:30ean, Ascensión Badiola idazle eta historialariak bere hitzaldia emango du, eta Bilboko hilerriko historiaren alderdi nabarmenenak azalduko ditu, hilobietan eta panteoietan dauden pertsonen oroimena gogoratuz eta mantenduz. Izan ere, XIX. eta XX. mendeen artean Alde Zaharretik Indautxura arte hiriak izan zuen eraikuntza eta hazkundea erretratatzen saiatuko da aditua. Badiolak auditore gisa bere bizitza profesionala garatu duen arren, artikuluak, kontakizunak eta telebistako dokumentaletan kolaboratu du, hitzaldiak emateaz gain.

Sarrera librea izango da edukiera bete arte, eta jada eskuragarri daude EventBrite plataforman.

Gaur Bilboko Udal Hilerriak udako ordutegia utziko du eta neguko ohiko ordutegira itzuliko da: 8etatik 18etara. Aurrez aurreko edozein izapide egiteko, Bilbao Zerbitzuak-ek hitzordua eskatzea gomendatzen du, 944 231 019 telefonoan edo info@zbk.bilbao.eus helbide elektronikoan, arreta hori eskatzen dutenek lehentasuna izango dutelako. Gainerako pertsonei arreta ondoren emango zaie.

“Aldez aurreko hitzordua herritarrek duten eskubidea da eta hala ulertzen dugu. Interesa dutenek erabil dezakete edo ez, baina arreta arintzeko eta itxaronaldiak ahalik eta gehien murrizteko, bai eta Bilbao Zerbitzuen administrazio-bulegoetan pilaketak saihesteko balio du ere”, azaldu du Bilboko Udaleko Osasun eta Kontsumo arloko zinegotzi ordezkari Álvaro Pérez Alonsok.

Edonola ere, bulegoa astelehenetik ostiralera egongo da zabalik, 8etatik 14etara. Eta larunbat eta igandeetan arreta emango zaie bakarrik hildako pertsonen familiei. Bestalde, ehorzketako guardiak ere ohiko ordutegia izango du, 8etatik 13etara.

AP-68 Peliculas-en “Un trabajo de muerte” filmak bigarren saria eskuratu du. Horrez gain, bi accesit eman zaizkie “Campanera” eta “Marmolista.com el portal innecesario” obrei, Gazte Zuzendaritza Onena izategatik eta herritarren bozka gehienak eskuratzeagatik, hurrenez hurren

Bilbao Zerbitzuak-ek joan den asteburuan 2024ko kultur programazioaren barruan antolatutako lehiaketara 15 film labur aurkeztu dira.

Bilboko Udal Hilerriaren kultura- eta ondare-aberastasuna modu original eta sortzailean ikus-entzunezko klip batean jasotzea zen Bilbao Zerbitzuak-ek antolatutako Film Laburren I. Lehiaketaren helburu nagusia; eta Lusers de bohemia produkzio taldeko artistek, Paula Brezo, Antonio Meléndez eta Marco Navarro, hori bera lortu dute “Marmolista.com el portal innecesario” lanarekin.

Obra irabazleak atzo arratsaldean aukeratu zituzten, Bilboko Hilerriko Kaperan bertan, Álvaro Pérez Bilboko Udaleko Osasun eta Kontsumo zinegotzi delegatuak parte hartu duen ekitaldian. “Lehiaketaren lehen edizioa izateko, uste dugu erantzuna positiboa izan dela. Aurkeztutako lanek hilerriaren dibertsitate soziala eta egungo pertzepzioa adierazten dute. Harrera onak ildo horretan lanean jarraitzera animatzen gaitu. Gainera, aurkeztutako film laburrek jasotzen duten istorioak beste ikuspegi batekin ikusarazi digu lekua; eta hori zen helburua”, adierazi du zinegotziak.

Lehiaketa joan den asteburuan (irailak 20-22) egin zen, 2024ko kultur programazioaren baitan. Guztira, 15 taldeek parte hartu zuten eta kanposantuko instalazio guztiak izan zituzten eskura. Aurreikusi zen bezala, film laburren grabaketak ez zuten gainerako zerbitzuak oztopatu, ezta erabiltzaileen bisitak ere.

Lehen edizio honetan parte hartu duten 15 taldeek epaimahaiaren oniritziarekin ikuskatze publikora igaro ziren, gero bi sarien eta bi accesit-en irabazleen aukeraketa egiteko. Epaimahaia honako hauek osatu dute: Álvaro Pérez Bilboko Udaleko Osasun eta Kontsumo zinegotzi ordezkariak; Iñigo Gómez Fernández zinema zuzendari bizkaitarrak -2023an animaziozko goya irabazi zuen-, eta Ivan Miñambres UNIKO ekoiztetxeko zuzendaria; eta Eugenio Puerto Bilboko fantasiazko zinemaren jaialdiko programazio zuzendariak.

Epaimahaiak azpimarratu duenez, “lehiaketak artista parte-hartzaileen sormena eta gogoa piztu du, heriotzarekiko tabu soziala apurtzea bilatzen duten kontakizun hunkigarri eta askotarikoak sortuz, gure hildakoei eta maiteen elkartasun leku gisa erakutsiz. Bilbon bizi izan zen jendearen oroitzapenak betiko gordeko dira obra horiei esker”

Atzo Kaperan egon ziren ikusleek bozkatu eta aukeratu zituzten film laburren irabazleak. Lehen saria Lucers de bohemia taldearentzat izan da, “Marmolista.com el portal innecesario” lanagatik; eta bigarrena AP-68 Peliculas-entzat, “Un trabajo de muerte” film laburrari esker.

Bi accesit

18 urtetik beherakoen parte-hartzea eta interesa sustatzeko, Bilbao Zerbitzuak-ek “Campanera” filmari Gazte Zuzendaritza Onenaren accesita eman dio. Eta “Marmolista.com el portal innecesario” obrari beste bat herritarren bozka gehienak eskuratzeagatik.

Saritutako film laburrak Bilbao Zerbitzuak duen Arte Bildumaren parte dira orain. Bilduma bilbaozerbitzuak.bilbao.eus webgunean dago eskuragarri.

Bilboko hilerria oraindik ere jendea txundituta uztea lortzen du 2024ko kultura-programaren barruan bultzatutako bisita gidatuetan. Gerra-gunea” izeneko bisitak esaterako, 1902ko apirilaren 27an inauguratu zenetik gaur egunera arte Bilboren historia astindu duten gertaera mingarrienak azaltzen dizkigu; Zabalguneko Zirkuko haurren tragedia 1912an; Espainiako gerra zibila (1936tik 1939ra), Oiz mendiko hegazkin-istripua (1985eko otsailaren 19a), edo COVID-19aren pandemia, besteak beste. Baina horiek guztiak gidari aditu baten eskutik entzutea iraileko larunbat goiz eguzkitsu batean, ezin alderatu.

Istorioen artean, Jose Oriberena dugu, baina nor izan zen? Bada, gaur egun Bilboko hilerrian dagoen teniente bilbotar bat. Bai, gorpuzkiak bere jaioterrian daude, baina lehenago Ceutan eta gero Sevillan egon ziren, Marokoko gerran hil ondoren, non Francisco Franco izeneko koronel baten aginduetara egon zen. Herrialde horretara Garellanoko kuartelean eratu ondoren iritsi zen (orain etxebizitza-dorre altuak eta autobus-geltoki bat ezagutzen ditugu). Hilobian Alberto Oribe dago, bere anaia, txiroen mediku bezala ezaguna zena. Honek errepublikanoen bandoan borrokatu zuen, ondorioz, errepresaliatu egin zuten.

Horrelako familia istorioak hilerriak duen aberastasun arkitektoniko garrantzitsuarekin nahasten dira. Erdialdeak, “nobleei” eskainita, Quitín de la Torre, Mogrovejo eta Higinio Basterraren obrak ditu. Hara iristeko lehendik bisitariek biltegia zeharkatu behar dute. Ibilbidea hagin gerizpean dagoen hilerri zibileraino doa, eguerdiko eguzkitik babestuta agertzen den familia ebanjelistarenera heldu arte.

Bilbok XX. mendean jasan zituen gerra-gatazken beste aztarna batzuk ere aurki daitezke bisitan; alegia, alde bietara ia modu simetrikoan eraikita dauden fusilamendu-hormetan. Bertan oraindik ikusgai daude bala-markak.

Bisitaren amaieran hilerria bera bonbardatua izan zela ezagutuko da ere, ohartaraziz toki asko erreprodukzioak direla.