Berdintasun, Bizikidetza, Lankidetza eta Immigrazioko zinegotzia, Osasun eta Kontsumoko zinegotzia, eta konfesio erlijiosoetako ordezkariak hilerrira joan dira, bertatik bertara ikusteko egindako aldaketen ondorioz “musulmanak euren sinesmenen arabera lurperatu daitezkeela”.

Partzela berriak 2.160 ehorzketa egiteko tokia dauka.

Erlijioen Mahaia aldian behin biltzen da, gogoeta egiteko eta kontzientzia eta erlijio askatasuna baliatzearen aldeko ekintzak gauzatzeko.

Azken hilabeteetan, Bilboko Erlijioen Mahaiak –udal ordezkarien eta uriko konfesio erlijioso aktiboen ordezkarien elkarrizketa-foroak– zeremonietan eta lurperatzeetan konfesio erlijiosoek dituzten beharrak aztertu dituzte. Gogoeta horri esker, eta Bilbao Zerbitzuak elkartearen lankidetzarekin, Bilboko Udal Hilerriak pertsona musulmanak lurperatzeko partzela berria dauka.

Gaur goizean, Kontxi Claver Berdintasun, Bizikidetza, Lankidetza eta Immigrazioko zinegotziak, Álvaro Pérez Osasun eta Kontsumoko zinegotziak eta erlijioen ordezkariek bisita egin dute hilerrian, egiaztatzeko egin diren aldaketek bermatzen dutela “pertsona musulmanak euren sinesmenen arabera lurperatu daitezkeela”.

Jarduera hori Bilbo Kultur arteko Hiri bihurtzeko Udalak duen helburuan kokatzen da: “erlijioak eta haien ordezkariak funtsezko gizarte-eragileak dira. Herritar aktibo eta parte-hartzaileen adierazpen antolatu bat dira. Bilboko Udalak haiekin lan egiten eta hiri gero eta irekiago eta inklusiboago baten eraikuntzan aurrera egiten jarraitu gura du”, esan du Kontxi Claverrek bisitaldian.

Ildo horretan, Álvaro Pérezek esan duenez, “Bilboko Hilerrian zenbait hileta mota antolatzen dira, ezberdintasun etiko, kultural eta erlijiosoak eta familien nahia kontuan izanik, errespetua eta duintasuna bermatuz. Gure kultura nortasun eta sinesmen askoren arragoa da, eta diskriminaziorik gabe adierazteko aukera egon behar da”.

Partzela berria, 2.160 pertsonarentzako lekuarekin

Bilboko Udal Hilerriak, 2008tik, musulmanak lurperatzeko egokitutako partzela bat dauka, 80 ehorzketarako lekuarekin. Gaur egun, 49 pertsona daude lurperatuta. Beraz, edukiera datozen urteetarako aurreikuspenen araberakoa zen. Horren aurrean, Bilboko Erlijioen Mahaiak elkarrizketa eta kolaborazio prozesu bat abiatu zuen Bilboko komunitate musulmanarekin, beharrezko aldaketa guztiak planeatzeko. Horren ondorioz, usadio musulmanaren araberako ehorzketa-protokolo berri bat sortu da, eta partzela berri bat sortu da horretarako.

Partzela estreinatu berriak 2.160 ehorzketa hartzeko lekua dauka. Horrek bermatzen du musulmanen eskaerei erantzun ahalko zaiela, epe luzean espazio-arazorik eduki gabe. Horregatik, komenigarria da aukera ematea ez bakarrik Bilboko musulmanak lurperatzeko, baizik eta Bizkai osokoak.

Bilboko komunitate musulmana

Bilboko Erlijioen Mahaiak bultzatu duen neurri hau bat dator uriaren biztanleriaren osaeraren aldaketarekin, azken urteetan musulmanen kopurua gehitu baita.

Migrazio-prozesuen ondorioz, musulmanak gehiengoa diren herrialdeetatik datozen bilbotar ugari daude, kasurako Marokokoak (5.140 pertsona, atzerritarren % 9,1) edo Senegalgoak (988 pertsona, % 1,8). Modu berean, kontuan izan behar ditugu bertokoak edo beste herrialde batzuetakoak diren eta fede hori duten pertsonak; denen artean Bilboko komunitate musulmana osatzen dute.

Errealitate horren kudeaketak eta Bilboko gizarteak jasan dituen aldaketa demografiko, soziologiko eta kulturalek, besteak beste, premia berriak dakartzate hileta-zerbitzuen eta hilerrien eremuan, hildakoei, haien senideei eta gertukoei duintasunez arreta emateko eta heriotzaren aurrean dituzten azken borondateak errespetatuko dituen erantzuna emateko, euren uste erlijioso, espiritual eta humanisten arabera. Izan ere, hala agintzen du ideologia-, erlijio- eta kultu-askatasunerako funtsezko eskubidea bermatzen duen araudiak.

Horrexegatik, “ekarpenak egiteko bide bat sortu da eta solaskidetza bat ireki da, komunitate erlijioso guztiek euren zehaztasunak aurkez ditzaten udalak komunitate guziei euren tokia eskaintzeko hartutako konpromisoaren aurrean, betiere tratu berdintasunaren eta ezberdintasunaren errespetuaren printzipioen barruan”, esan du Berdintasun, Bizikidetza, Lankidetza eta Immigrazioko zinegotziak.

Bilboko erlijioen mahaia

Bilboko Erlijioen Mahaia aldian behin biltzen da. Gogoeta egiteko eta ekintzak garatzeko gune bat da, kontzientzia- eta erlijio-askatasuna gauzatzen laguntzeko, herritarren aniztasunean oinarritutako bizikidetzan eta giza eskubideen defentsan oinarritutako testuinguru batean, akonfesionaltasuna ezaugarri duena.

Bilbo Kulturarteko Uria 2021-2023 III. Udal Planean ezarritako neurrietako bat da. Neurri horien bidez, jatorri etniko, kultural, linguistiko edo erlijiosoaren aniztasunaren kudeaketa positiboa lortu nahi da, uriaren kohesio soziala eta kulturen arteko bizikidetza bultzatzeko.

Foro horri esker, Udalak erlijio-aniztasuna kudeatzeko politikak egikaritzen ditu, Bilboko gizarte- eta erlijio-errealitatea ezagutuz, alde batetik, eta haiei ezagutza agertuz, bestetik; alegia, Administrazio Publikoaren eta erlijio-entitate eta -sentsibilitate batzuen eta besteen arteko harremana bideratzen du horrela.

Bilboko Erlijioen Mahaian hainbat fede daude ordezkatuta: Eliza Katolikoa, Euskadiko Kontseilu Ebanjelikoa, Filadelfiako Eliza Ebanjelikoa, Espainiako Eliza Ebanjelikoa, Eliza Adbentista, Azken Egunetako Santuen Jesukristo eliza, Assalam meskita, Bader meskita, Al Forkan meskita, Errekaldeko meskita, Mourideen Kofradia, Bahá’i komunitatea, Komunitate Hinduista eta Komunitate Budista. Gainera, Deustuko Unibertsitateko Giza Eskubideen Pedro Arrupe Institutuak eta Ellacuria Fundazioak Mahaiaren Idazkaritza Teknikoa osatzen dute.

Gaur goizean, Bilboko Udaleko Osasun eta Kontsumo Saileko zinegotzi delegatuak, Álvaro Pérez Alonsok, Bilboko Udal Hilerritik zuzenean parte hartu du Radio Popularreko «Asuntos Exteriores» saioan, Agustín Herranz kazetariak zuzentzen duena. Saioan zehar, zinegotziak hilerriko kultur egitarauaren berri eman du, martxoaren 19an abiatuko dena, Aitaren Egunean. Saioan ere José Antonio Fernández Bilbao Zerbitzuak-eko gerentea izan da. «Ekitaldi hauen bidez, herritarrei panteoien artean ezkutatuta bizi den ondarea hurbildu nahi diegu, hilerriaren ikuspegi positiboagoa proposatzeaz gain, bake, oroimen eta jada ez daudenekin elkartzeko lekua delako», adierazi du gaur goizea irratiko saioan Álvaro Pérez Alonso zinegotziak.

Bilbao Zerbitzuak Bilboko Udal Hilerriko arkitektura-, arte- eta paisaia-ondarea sustatzeko asmoarekin jarraizten du hainbat kultur jarduera antolatuz.

Aurtengo egitarauak 10 mugarri garrantzitsu izango ditu, baita nobedadeak ere; lehen aldiz film laburren lehiaketa bat hartuko duelako eta udaberri eta uda bitarteko bisita gidatuen zikloa luzatuko duelako.

Bilboko Udal Hilerria jardueraz beteko da berriro 2024an, Bilbao Zerbitzuak aurreikusi duen kultur programarekin. Hala aurkeztu dute gaur goizean Bilboko Udaleko Osasun eta Kontsumo Saileko zinegotzi den Álvaro Pérez Alonsok eta Bilbao Zerbitzuak erakundeko gerente den José Antonio Fernándezek.

«Ekintzek herritarrei panteoi artean ezkutatuta bizi den ondarea gerturatzea dute helburu. Bai eta hilerriaren ikuspegi positiboago bat proposatzea ere, bake, oroimen eta jada gurekin ez daudenekin elkartzeko lekua delako», nabarmendu du Álvaro Pérez Alonsok.

Aurtengo egitarauak hamar bat kultur ekitaldi izango ditu, baina nobedadeak ere, lehen aldiz film laburren lehiaketa bat hartuko duelako kanposantuak. «Jarduera honen helburua hilerriak bake eta atsedenerako leku diren ikuspegia hurbiltzea da, mina kontsolamendu, onarpen eta itxaropen bihurtzen duten ikuspegia alegia, itxialdi leku bat delakoaren ideia urrunduz. Heriotza beharrezko igarobide natural bat bezala ikusi behar dugu», zioen zinegotziak gaur goizean. Bideoak 3 minutuko iraupena izango du gehienez, eta lekuaren jarrera positiboa transmititu beharko du.

Gainera, Hego Euskal Herriko Alpinismo Federazioaren (gaur egun Euskal Mendizale Federazioa) mendeurrena dela eta, datorren maiatzaren 18an, larunbata, omenaldi bat egingo zaie Bilboko hilerrian lurperatuta dauden mendizale guztiei. Egun horretan, Bidea Orientazio Klubaren laguntzarekin, orienteering proba bat (kirol-orientazioa) egingo da kanposantuaren esparruan.

«Aurreko urteetan herritarren artean izandako onarpen ona ikusita, leku honen beste ikusmira bat sortu nahi dugu jarduera berriekin», adierazi du Álvaro Pérez Alonsok. Izan ere, gaueko bisita antzeztuen zikloarekin lortutako arrakastaren ondoren, 2024an bisita gidatu ezberdinak eskainiko dira; bata kulturala, bestea arkitekturari buruzkoa, eta azkena hiriko pertsonaia ospetsuenen hilobiak zeharkatuko dituena. Jarduerak gida kualifikatuak izango ditu eta martxotik ekainera bitartean eta irailean zehar egitea aurreikusten da. Uztail eta abuztuko hilak gaueko bisiten ziklo berri baterako gordeko dira.

Poesiak, pinturak eta argazkigintzak hilerria hartuko dute berriro

Edonola ere, hilerrian egingo den lehenengo jarduera martxoaren 19an izango da, Aitaren Eguna dela eta. Omenaldia 12etan hasiko da Bilboko Udal Hilerriko kaperan, poesia eta musika klasikoko errezitaldi tradizionalarekin. Bertan, familiak euren senideekin elkartu ahal izango dira bake eta lasaitasun giroan, helburu batekin; jada ez dauden aitak gogoraraztea. Ekitaldia amaitutakoan, primula vulgaris alba plena edo flor de San José loreak dituzten 100 loreontzi banatuko zaizkie bertaratutakoei (izakinak agortu arte).

Egitarauak apirilaren 20an jarraituko du III. argazki lehiaketarekin. Jarduera hirugarren urtez jarraian egingo da, 9etatik 14etara, eta hilerriaren kultura eta ondare arkitektoniko, artistiko eta paisajistikoa balioetsi nahi ditu.

Martxoan aitekin egingo den bezala, hilerriak amak ere omenduko ditu maiatzaren lehenengo igandean, hilaren 5ean, goizeko 12etan. Bilbao Zerbitzuak elkartearen helburua da, Amaren Egunaren ospakizunaren bitartez, familiek gogoratzea zein garrantzitsua den maite ditugunekin eta hurbilekoekin egotea eta merezi duten maitasuna ematea. Jarduera poesia-errezitaldi bat izango da, emakumezko talde bokal batek lagunduta. Bertaratutakoei 100 bouquet/margarita/lore sorta banatuko zaizkie (izakinak agortu arte).

Aurten aire zabaleko pintura lehiaketak ekainaren 1ean izango da, bere hirugarren edizioa betez. Ekitaldia 8:30etik 14etara egingo da. Hileta-artearekin lotutako pinturak aurkeztuko ahal izango dituzte parte-hartzaileek, arreta berezia ipinita alderdi monumental, artistiko, paisajistiko eta ezohikoei, hileta-sinbologiari eta ondare-balioari, baita Bilboko udal-hilerriaren esparruan dagoen bake- eta harmonia-sentsazioari buruzkoa ere.

Musika ere ez da faltako 2024ko programan. Iaz bezala, Bilbao Zerbitzuak erakundeak berriz antolatuko du saxo- eta piano-kontzertua, Iñaki Bermúdez saxofonistaren eskutik. Kontzertua irailaren 21ean izango da.

Domu Santu Eguna

Bilboko Udal Hilerriak Domu Santu eguna ospatuko du berriro azaroaren 1ean klasiko batekin: VII. Kontzertu lirikoa (13etatik 14:15era). Kontzertua konpositore ospetsuenen musika-lan sakratuen hautaketa zainduaren eta delikatuaren interpretazioa izango da. Gainera, Bilbao Bel Canto Elkarteko soprano batek, tenore batek, biolin batek, biola batek eta piano batek hartuko dute parte. Bertaratu ezin diren pertsonentzat, ekitaldia zuzenean emango dute Telebilbao tokiko telebista-katearen bitartez.

Aurten ere, Domu Santuen Egunari lotutako sukaldaritzako errezetak gogoratu eta sustatzeko, Bilbao Zerbitzuak elkarteak egun horri lotutako sukaldaritzako errezeten lehiaketaren bigarren edizioa deituko du. Lehiaketan parte hartu nahi dutenek euren errezeta gustukoenak helarazi beharko dituzte, osagaiak deskribatuz eta nola egiten dituzten azalduz, edozein bide erabiliz, baita bideo bidez ere. Ondoren, Bilboko Goi Mailako Ostalaritza Eskolako (ESHBI) sukaldariek osatutako epaimahai batek bi errezeta onenak aukeratuko ditu eta egileak Erriberako Merkatu Sukaldaritzako Eskolako instalazioetan egingo dira, ESHBIko arduradun batekin batera. Ekitaldia urriaren 25ean izango da.

Gaurtik aurrera Bilboko Udal Hilerriak ibilgailu elektrikoak doan kargatzeko aukera eskainiko die lurperatu edo erraustuko dituzten pertsonen familiei. Pertsonek gehienez ere ordu eta erdiz erabili ahal izango dute zerbitzua, tarte horretan beren senideei agur egiteko.

Ekimen hau Bilbao Zerbitzuak familiekin duen konpromisoaren, eta eraginkortasun energetikoaren eta ingurumenarekiko errespetuaren baitan kokatzen da. Kanposantuko aparkalekuan ibilgailuak kargatzeko jarri berri diren 2 espazioak, 7,4 kW-ko potentziarekin, proiektu pilotu gisa eta doan egon dira. Eta 500 pertsona baino gehiagok kargatu izan dituzte beren ibilgailuak. Horrek 9.501 kWh kontsumitu eta 11.021,16 ppm CO₂ aurreztu ditu.

Zerbitzua erabili ahal izateko, hilerriko herritarren arretarako langileengana jo beharko dute interesdunek, eta hark egiaztatuko du hilobiratu edo erraustuko duten pertsonarekiko ahaidetasun- edo kidetasun-harremana. Kargatzeko puntua erabili ahal izateko, txartel berezi bat emango zaio personari. Nolanahi ere, berme gisa NANa jarri beharko da, kanposantuko aulki elektrikoen lagapenarekin egiten den bezala.

«Ekimen honen bidez, erraztasunak eman nahi zaizkie hilerrira joaten diren pertsonei beren senideak agurtzera, ibilgailu elektrikoaren autonomiaz arduratu gabe», azaldu du Bilboko Udaleko Osasun eta Kontsumo zinegotziak Álvaro Pérez Alonsok. «Gainera, gas kutsatzaileen emisioak murrizten laguntzen duen neurria da, Bilboko Udalak iraunkortasunarekin duen konpromisoaren ildoa jarraituz».

Bilboko udal-hilerrian ibilgailu elektrikoak kargatzeko gune horien instalazioa Bilboko Udalaren Mugikortasun Jasangarrirako Plan Estrategikoaren barruan kokatzen da. Planaren helburua berotegi-efektuko gasen emisioak murriztea eta hiriko airearen kalitatea hobetzea da.