Ez zen edukiera-kontrolik behar izan, ezta taldeetako pertsonena ere.

Deriok bakardadean bizi izan zuen maiteak gogoratzeko egunik garrantzitsuena. Eusko Jaurlaritzak birusaren transmisioa geldiarazteko ezarritako murrizketek Bilboko herritarrei zelai santuan bisita egitea eragotzi zieten.

Oso gutxi izan ziren, halaber, hilerria pertsonalki hurbildu ezin izan zuten pertsonek agindutako zentroak eta sortak jarri zituzten loradendak.

Jende gutxi egon arren, hilerrian Gurutze Gorriko postu bat eta anbulantzua bat zeuden, bisitariren batek istripuren bat izan zezakeelakoan.

Mugikortasun-araudi berriarekin, bizilekuaren herrian dauden kanposantuak bakarrik bisitatu ahal izango dira.

Udalerrien arteko mugikortasun mugak igande honetan ospatuko den Donu Santu jardunaldiari eragingo dio. Bizileku den herrian dauden kanposantuak bakarrik bisitatu ahal izango dira. Beraz, Bilbon bizi diren eta hildakoak Derioko hilerrian lurperatuta dituzten pertsonek ezingo dituzte igandean bisitatu.

Juan Mari Aburto alkateak hiribilduan gertatzen den berezitasunaz jabetuta hitz egin zien herritarrei. “Bilbon beste udalerri batean gertatzen ez den egoera bat gertatzen da, hilerria beste herri batean baitago”.Horrek esan nahi du, gaineratu zuen, “Ezin izango garela lurperatutako senideak bisitatzera joan, eta horrek zerbait intimoan eragiten digu, eta egoera gogorra izango da, emozionalki eragiten diguna, baina beste modu batean eta beste garai batean egiteko uneak egongo direla adieraztera behartuta nago. Beraz, erantzukizunik handienaz jokatzeko eskatzen dut, ezin garelako udalerri batetik bestera ibili, ezta Bilbotik Deriora joan ere.

Nabarmentzekoa da murrizketa horrek ez diela eragiten Derioko hilerrira kremazio eta ehorzketetara joan behar duten familiei. Muga horrek ez du eraginik izango loradendetan, hilerrian sartu ahal izango baitira loreak jartzeko. Horrela, Derioko hilerriaren ordutegia 8: 00-14: 00 izango da.

Beraz, Bizkaiko hiriburuko bizilagunak Bilboko Deustu auzoko hilerrira joan ahal izango dira 8: 00etatik 19: 00etara, azaroaren 2ra arte. Ildo horretan, Bilboko Udalak hilerria familia taldeetan bisitatzeko deia egin die herritarrei, hilobi bakoitzean gehienez sei pertsona egon daitezen eta egonaldia gehienez 45 minutukoa izan dadin. Era berean, COVID-19rekin bateragarri den sintomarik ohikoenetako bat duen pertsona etxean gera dadila eta hilerrira bisita ez egitea eskatzen da.

Segurtasun neurriak

Maskara nahitaez erabili behar dute sei urtetik gorako pertsonek, baita bide publikoan eta aire zabaleko espazioetan daudenean ere, hilerrian bezala, pertsonen arteko segurtasun-distantzia gutxienez 1,5 metrokoa izateko betebeharrari kalterik egin gabe.

Bisitarien eskura jarriko dira gela hidroalkoholikoa hornitzeko lau gune hilerriko sarrera nagusian, beste bi hornidura-puntu kaperarako sarbidean eta beste bi puntu Derioko Mungialde Etorbideko sarreran; horrez gain, gela hidroalkoholikoa banatzeko ohiko guneak ere eskuragarri egongo dira etengabe errausketa-laberako eta Bilbao Zerbitzuak zerbitzuaren bulegoetarako sarbideetan.

Zaintza

Alkateak Bilboko Udaltzaingoaren zaintza- eta jarraipen-mailari buruz adierazi zuenez, bere funtzionamenduaren lehen egunetan, “Neurriak aztertzerakoan, arreta hertsagarrian eta zehapenean ez jartzea nahiko luke, garrantzitsuena gizarteak bere egitea eta ulertzea baita, eta denok esan dezagun bete beharra dagoela”.

Hala ere, alkateak uste du “gutxiengo bat” egongo dela “beste era batera jokatzen eta araua saihesten saiatuko dena, eta hor Udaltzaingoak jardun beharko du”, eta atzo bertan “neurriak betearazteko eta betetzen ez dituena zigortzeko jarraibide espezifiko bat” emango zuela aurreratu zion.

Bilboko udal hilerriek joan-etorri gehieneko egunak bizi dituzte egun hauetan, azaroaren 1ean, igandean, ospatuko den Domu Santu eguna gertu dagoelako. Hiriko kanposantuak prest daude Covid-19ak ezinbestean baldintzatutako egunik garrantzitsuenerako. Horrela, aurten, Bilboko Udaleko Osasun eta Kontsumo Sailaren esku dagoen Bilbao Zerbitzuakek, beste edozein urtetan baino gehiago, jaiegunaren aurreko egunetan hiriko hilerrietara egingo diren bisitak aurreratzea gomendatzen du, azaroaren 1ean, igandean, barruan aparkatzea debekatuta dagoela jakinaraziz.

Jardueraren ohiko areagotzea eta koiuntura bera aurreikusita, Bilbao Zerbitzuakek, hilerriak irekitzeko eta ixteko ordutegiak zabaltzeaz gain, segurtasuna bermatzeko osasun neurrien protokoloa ere diseinatu du.

Yolanda Díez Bilboko Udaleko Osasun eta Kontsumo Saileko Zinegotzi Eskuordeak azaroaren 1aren aurreko egunetan ohiko bisitak aurreratzeko deia egin die herritarrei. Yolanda Diezen ustez, “funtsezkoa da herritarrek irizpide hori eurenganatzea. Izan ere, aurten Domu Santu egunean jende pilaketak saihestu behar ditugu, eta, gainera, festa asteburu luze batean dagoenez, ahalik eta bisita mailakatuenekin ospatzeko gomendioa egiten dugu”, adierazi du.

Halaber, gogorarazi duenez, “Bilbao Zerbitzuakek planifikatu dituen eta une oro egoeraren bilakaeraren mende egongo diren neurri horiek, agintari eskudunek ezarriko dituzten jarraibideetara egokituko dira”

Bilboko biztanleek, ahal den neurrian, hilerrietara aldez aurretik eta modu mailakatuan joatea errazteko, azken orduko pilaketak saihestuz, Bilbao Zerbitzuakek honela luzatu ditu udal hilerriak bisitatzeko egunak eta ordutegiak:

• • Bilboko hilerria, urriaren 24tik azaroaren 2ra, 08:00etatik 19:00etara.
  • Deustuko hilerria, urte osoan, 08:00etatik 15:00etara eta azaroaren 1ean 08:00etatik 18:00etara.

Bilbao Zerbitzuakek osasun neurriez osatutako protokoloa diseinatu du, Bilboko udal hilerrietara egingo diren bisitak seguruak izan daitezen, Covid-19aren garai honetan. Azpimarragarrienen artean hauek daude:

• • Hilerrira hilobi bakoitzeko gehienez familia taldeetan 6 pertsona joatea, eta gehienez 45 minutuz egotea gomendatzen zaie herritarrei.
  • Covid-19arekin bateragarriak diren sintoma ohikoenetako bat duten pertsonek (sukarra, hotzikarak, eztula, aire faltaren sentsazioa, usaimena eta dastamena gutxitzea, eztarriko mina, muskuluetako mina, buruko mina, ahultasun orokorra, beherakoa edo gorakoak…) etxean egon beharko dute, eta ezin izango dute etxetik irten eta, ondorioz, hilerrira joan.
  • Sei urtetik gorako pertsonentzat nahitaezkoa da maskara erabiltzea, pertsonen arteko distantzia edozein dela ere, baita bide publikoan eta aire zabaleko espazioetan daudenean ere, hilerrian, besteak beste.
  • Pertsonen arteko segurtasunezko distantzia gutxienez 1,5 metrokoa izateko betebeharra kaltetu barik.
  • Oro har, eta ezartzen diren beste arau edo protokolo espezifiko batzuk aplikatzeari kalterik egin gabe, Bilboko udal hilerrietan garbiketa, higiene, desinfekzio eta prebentzio neurriak hartu dira, azaroaren 1ean Bilboko udal hilerrietan egingo den erabileraren ezaugarriak eta intentsitatea kontuan izanda.
  • Hilerriko sarrera nagusian gel hidroalkoholikoa hornitzeko lau puntu jarriko dira bisitarien esku; bi puntu kaperarako sarbidean; eta beste bi puntu Derioko Mungialde etorbideko sarreran. Horrez gain, gel hidroalkoholikoa hornitzeko ohiko puntuak egongo dira Bilboko errausketa-labera eta Bilbao Zerbitzuaken bulegoetara sartzeko puntuetan, ohi bezala.  
  • Urriaren 19tik 21era, Kapera osorik eta sakon garbitu eta desinfektatu da, eta hormetan, kasetoiduretan eta sabaietan zegoen hautsa xurgatu da, beirateak eta altzariak sakon garbitu dira eta zoruak tratatu eta leundu dira.
  • Azaroaren 1ean, erabilgarri dauden hiru komunak garbitzeko zerbitzua indartuko da, egun osoan zehar eten barik. Pertsona bat horretan arituko da komun bakoitzean.
  • Badaezpada, euren hilarriak garbitzeko bisitarien eskura jarri ohi diren ureztagailu guztiak iturrietatik kendu dira.
  • Bilbao Zerbitzuak erakundeko Zuzendaritzak Bilboko udal hilerrirako sarbidea aldi baterako etetea agindu ahal izango du, edukiera ez gainditzeko.
  • Hilerriko sarbideetan, bisitariek COVID-19arekin erlazionatuta hartu beharreko higiene  eta segurtasun neurriei buruzko informazio kartelak jarriko dira, eta hilerriko megafoniak ere neurri horien berri emango du aldizka.

Hilerriaren eta Kaperaren okupazio ahalmena

Bizi dugun egoera dela eta, Bilboko Hilerriaren okupazio ahalmena 20.807 pertsonakoa izango da.

Kaperari dagokionez, meza hasi baino 15 minutu lehenago ireki eta amaieran itxi egingo da, eta gainerako orduetan itxita egongo da. Kaperarako sarbidea 78 pertsonara egongo da mugatuta, eta kontrol horren ardura meza emaileena izango da.

Langile gehiago herritarren arretarako

Pertsonen arreta hobetzeko eta bulegoetako aurrez aurreko arretan pilaketak saihesteko, urriaren 24an, 25ean eta 30ean eta azaroaren 1ean herritarren arretarako langileen zerbitzua indartu egingo da, bulego zentraletan pertsona bat gehituz, senideei hildakoen lurperatze lekuaren eta haien intereseko beste gai batzuen berri eman ahal izateko.

Halaber, azaroaren 1ean Bilboko udal hilerriko bulegoetako ordutegia ere luzatu egingo da, 08:00etatik 14:00etara. Era berean, urriaren 24tik azaroaren 2ra bitartean gainerako barrutietan arreta hobetzeko, ofizioetako langileak ondo ikusteko eta aurkitzeko moduan arituko dira, txaleko islatzaile horiz identifikatuta. Gainera, Deustuko udal hilerrian, Bilboko ofizioetako pertsona batek familiei arreta emateko zerbitzua eskainiko du 10: 00etatik 15:00etara.

Bilbo Zerbitzuakek garraio publikoan joateko eskatu du, baina euren ibilgailuan doazenek jakin behar dute Hilerriko sarrera nagusitik baino ezin izango direla sartu, Txorierri BI 737-Erandio/Larrabetzu errepidetik. Eta ibilgailuak hilerri barruan aparkatzeari dagokionez, horretarako erreserbatutako eta egokitutako lekuetan aparkatu beharko da. Domekan, azaroaren 1ean, izan ezik, egun horretan ezin izango baita aparkatu Hilerriko instalazioetan. 

Halaber, azaroaren 1ean, zerbitzua Gurutze Gorriko 10 boluntariorekin indartuko da, hilobi unitate jakin batzuen aurrean 6 pertsona baino gehiagoko pilaketak saihesteko eta osasun neurriak betetzen direla zaintzeko, batez ere bisitariek maskara eramatea eta behar bezala jarrita izatea Hilerri barruan.

Mugikortasuna eta garraio publikoaren erabilera

Bilboko Hilerrira bisitan doazen pertsonei euren joan-etorrietarako garraio publiko zerbitzuak erabiltzea gomendatzen zaie, autobusak eta trenak, azaroaren 1ean batez ere, egun horretan debekatuta egongo delako Bilboko Udal Hilerri barrura ibilgailuarekin sartzea.

Euskotrenen L3 lineak Kukullaga-Etxebarri/Lezama tren zerbitzua eskaintzen du 07:30etik 22:30era, 30 minutuz behin, Bilboko Otxarkoaga, Txurdinaga, Zurbaranbarri, Zazpikaleak, Urribarri eta Matiko geltokietan (informazio gehiago Euskotrenen webgunean).

Bizkaibusek, bere aldetik, Bilbo eta Zamudion/Derion dagoen Bilboko Udal Hilerria lotzen dituzten autobus linea hauek ditu:

• • A3250: Bilbo-Teknologia Parkea (Artxandako Tunelak). Jaiegunetan ez dago zerbitzurik.
  • A3224: Bilbo-Derio-Teknologia Parkea. Jaiegunetan zerbitzua bi orduz behin, 07:00etatik 22:30era.
  • A3223: Bilbo-Larrabetzu (Artxandako Tunelak). Jaiegunetan zerbitzua bi orduz behin, 05:50etik 21:50era.
  • A2153: Bilbo-Loiu-Larroeta-Derio. Jaiegunetan zerbitzua bi orduz behin, 08:00etatik 22:00etara.
  • A3517: Bilbo-Derio-Mungia. Zerbitzua ordubetez behin, 07:30etik 22:30era (Laukarizetik).

Linea bakoitzaren ordutegiak eta maiztasunak Bizkaiko Foru Aldundiaren webgunean kontsultatu daitezke.

Loreak jartzea

Bilbao Zerbitzuakek jakinarazi duenez, edozein abagune pertsonal edo kolektiboren ondorioz interesatuak ezin badira Hilerri barrura sartu, euren gertukoen hilobien aurrean loreak jartzera, zerbitzu hobea emateko xedez, lora-dendak Hilerri barrura sartzea erraztuko da, bezeroek eskatzen dizkieten loreak jartzeko.

On line ere bisitatu daiteke

Hilerria modu birtualean ere bisitatu daiteke. Bilbao Zerbitzuaken webgunean Bilboko udal hilerriaren bisita gidatua egiteko aukera eskaintzen da, artearen eta ondarearen aldetik duten interesa dela eta kontu handiz aukeratutako 40 puntu interesgarrienetatik, hain zuzen ere. Are gehiago, bisita gidatuko material guztia deskargatzeko eta hilerrira joateko aukera ematen da, baita on line bisita egitekoa ere, banaka bisitatzeko interesgunea hautatuta.

BILBAO ZERBITZUAKEK PLANIFIKATU DITUEN ETA UNE ORO EGOERAREN BILAKAERAREN MENDE EGONGO DIREN NEURRI HORIEK, AGINTARI ESKUDUNEK EZARRIKO DITUZTEN JARRAIBIDEETARA EGOKITUKO DIRA

Uztaila eta abuztuaren bitartean, hilerriko Mungiako errepidearen sarreraren eskuinaldean dauden nitxoen eraikinetako sabaiak iragazgaizteko lanak egin dira, 14,15 eta 63 etxaldien artean.

Obra hauek egin dira: nitxoen estalkiak konpondu, akabera solteak pikatuz eta estalkiak garbituz; maldak sortu, arlitaz arinduko morteroarekin; arbelezko oihal asfaltikoa jarri, zinkezko baketoiarekin, goteroi gisa; sabaien zarpiatuak eta hondatutako fronteak xehatu, eta horiek konpontzeko eta pintatzeko morteroa aplikatu. Proiektua Sektore Publikoko Kontratuen Plataforma lizitatu da eta 61. 128,00€-tan esleitu da, gehi 12.836,88€ BEZaren kontzeptuan; beraz obraren guztizko kostua 73.964,88€-koa da.

Jarduera honek jarraitasuna ematen die Loiuko aireportuko instalazioekin, BI 737-Erandio/Larrabetzu errepidearekin eta Derioko etxebizitzekin muga egiten duen hilerriaren perimetroko hormari atxikitako elementuetan egindako ekitaldiei, urte gutxi dituzten arren, egitura hondatzen duten eraikinetan, bere garaian teilatu lauarekin eta estalkien iragazgaizte-tratamendurik gabe eraiki baitziren. Euria hormigoian sartze da eta nitxoak dauden eraikinen barrualdeari eragiten dio.

Esku-hartze honen bidez, arrisku horri aurrea hartu nahi zaio, eta nitxoetara euri-urik sar ez dadin saihestu nahi da; aldi berean, uraren efektuak hondatutako zatiak berreskuratu nahi ditugu, kaltetutako arkitektura-multzoaren eta, oro har, Bilboko hilerriaren beraren mantentzearen irudi negatiboa eragiten baitute.

Zereginaren tamaina eta eragin ekonomikoa kontuan hartuta, bai eta baliabide propioen eskuragarritasuna nahikoa ez denez hura osorik eta behin bakarrik egiteko, aurreikusten da ekimen honek jarraipena izango duela datozen urteetan, eta azkenean, nitxoen eraikuntza guztiek elementu horiek izango dituztela hobeto kontserbatzeko.  

Erkidegoko panteoietako gorpuzkiak lurpetik ateratzeak, kontzesioaren denbora amaitu ondoren, hezurtegi asko eskatzen ditu errautsak edo gorpuzkiak ehorzteko, eta 2020ko maiatzetik ez daukagu ezaugarri horiek dituen hobirik.

Osasun- nitxoen azken blokea 2014an eraiki zen, eta 234 nitxo hartzeko ahalmena zuen. Guztira, 105.954,26€ erabili ziren.

Eta, hurrengo urteetan hezurtegien eskariak jarraituko duela aurreikus daitekeenez, beharrezkoa zen horma-hobi berriak eraikitzea, horri erantzun ahal izateko, batez ere gar egun bezala, errausketak gorpuak lurperatzeari lekua irabazten dion une honetan.

2020ko martxoaren 2an, nitxo berriak eraikitzeko proiektuaren idazketa esleitu zen, 13.900,00€ eta 2.919,00€ko BEZarekin; beraz, guztizko zenbatekoa 16.819,00€ izan zen.

Landutako proiektu teknikoaren arabera, hiru eraikin eraikiko dira Bilboko udal.hilerriko 4.etxaldiaren ekialdeko perimetro-horman, 588 hezurtegi-nitxorako edukierarekin.

Horrez gain, hainbat egonleku eraikitzea banketxe eta paperontziekin, hilerrian egun seinalatuenetan edo mantentze-lanetarako bisitetan biltzen diren pertsonei zerbitzua emateko.

Eraikin berriak aurrefabrikatutako elementuen bidez egiten dira, hormigoi armatuzko zapata jarraituaren lauza baten gaineko gainazaleko zimendu baten gainean.

Aurrefabrikatuen gainean, gerora iragazgaiztutako lauza arrefabrikatuzko estalki bat jartzen da.

Multzoa lehendik dagoen blokearen neurrietara, materialetara eta eraikuntza-tipologiara egokitzen da, fronte osoari itxitura bateratua emateko. Gainera, zola guztiz berregiten da.

Proeiktua Sektore Publikoko Kontratuen Plataforman lizitatu da eta 160.208,16€-tan esleitu da, gehi 33.643,71€ BEZaren kontzeptuan; beraz, obraren kostu osoa 193.851,87€-koa da

Hiriburuko kanposantu nagusiak 14:00etatik 20:00etara ezartzen du bere ordutegia, modu honetan goizak ehorzketetarako eta errausketetarako erabiliko dira, Deustuko hilerria, berriz, bere ordutegia berreskuratzen du, hau da,  8:00etatik 15:00etara.

Alarma egoera dekretatu zenetik, Bilboko udal hilerria irekita egon da soilik Bilboko hiritarrek behar dituzten ehorzketa eta errausketa guztiak egiteko. Maiatzaren 16an, larunbata, maiatzaren 15eko 9/2020 Dekretua EHAAn argitaratu ondoren, murrizketak malgutu egin dira, Normaltasun Berrirako Trantsiziorako Planaren 1. Fasea aplikatuz.

Gauzak horrela, eta Alarma Estatuaren erregulazioan egindako aldaketak ikusita, Bilboko udal-hilerriek ateak irekiko dizkiete berriro bisitariei ordutegi horietan.