2024ko kultur programaren Bilboko hilerria ezagutzeko bisita gidatuen zikloak kanposantua beste ikuspegi batetik ezagutzeko asmoa duen publikoa erakartzen jarraitzen du.

Bilboko hilerria Bilboko hiriko historiaren oparotasun-aldiak ezagutzeko aukera ematen dituzten arkitektura-lanen eta eskulturen ugaritasunagatik da ezaguna. Bertako bazterrak aztertuz, hilobi, mausoleo eta eskulturen formak eta estiloak nola eboluzionatu duten ikusiko dugu.

1902ko apirilaren 27an inauguratua, Bilboko hilerria arkitektura bitxi bat da, memoria historikoa jasotzen duena eta hiriko garai bakoitzeko une soziokulturala islatzen duena. Eliza, fusilamendu-horma, non 19 pertsona espetxeratu, epaitu eta fusilatu zituzten, azkenean errausketa-labea bihurtu zen gorpu-gordailua… Hortik abiatuta, bisitak arkitektura-, arte- eta paisaia-alderdirik azpimarragarrienak azaltzen ditu. Era berean, historiaren azken 120 urteetako aldaketa artistikoak eta estilistikoak ezagutaraziko ditu gidak, baita ondare garrantzitsua duten lurperatze bereziak ere.

Era berean, hiri-espazio eta aire zabaleko monumentu gisa, kanposantuak interes botanikoa eta ingurumenekoa du, eta, beraz, heriotza, hilarriak eta Bilboko Hilerriko panteoiak apaintzen dituzten korronte arkitektoniko eta artistikoen ezagutza berreskuratzeaz gain, sinbolismo handiz betetako adibide batzuk ezagutarazi dira, esanahia eta solemnitatea ematen diotenak. Pertsonaia ospetsuak, arkitektoak, hiriko enpresari handiak… Bilboko hilerrian pertsona ezagunak eta ez hain ezagunak daude, baita inor axolagabe utziko ez duten istorioak ere.

«Hilerri bat artearekin» saioaren hurrengo ibilbidea urriaren 4an izango da. Nolanahi ere, Bilbao Zerbitzuak elkarteak ibilbide gehiago diseinatu ditu hilerriaren beste alderdi batzuk ezagutu nahi dituztenentzat. Kanposantuko pertsona ospetsuenen» bizitzan interesa dduten pertsonentzat ibilbide bat egongo da abuztuaren 28an. Halaber, irailaren 8an bisita orokor bat egingo da, esparru historiko honen historia, kultura eta kondairak ezagutzeko. Bestalde, hiribilduaren historiako ekitaldirik mingarrienak gogoratu nahi dituzten pertsonek irailaren 21ean izango dute hitzordua “Gerra-eremua” bisitarekin.

Gainera, pertsona-taldeentzako, enpresentzako edo taldeentzako bisitak hitzartu ahal izango dira, interesdunekin adostutako egun, ordu eta baldintzetan.

Hilerriek bere jatorrizko hiriaren isla izan omen dira, eta Bilboko ez da salbuespena. Bilboko kanposantua bake gunea da, historia luzeko zuhaitz-hedadura handia du. Bilbao Zerbitzuak 2024ko kultur programaren barruan eskaintzen ari den bisita gidatuak hilerriaren historia hori eta beste alderdi orokor batzuk ezagutzeko aukera dira.

Ibilbidea sarrera nagusian hasten da, Hiribilduaren historiari buruzko kontakizun labur batekin. XIX. mendeko Bilbora hurbildu ostean, bertaratutakoak hilerriko panteoi eta hilobiak inguratzen dituzten bideetatik sartzen dira, harresien artean oraindik bizirik dirauten istorio ezkutuak ezagutzeko. Izan ere, pertsona anonimoen bizitzaren eta heriotzaren alderdi garrantzitsuetan murgiltzeko aukera izango dute, besteak beste, politikari, pentsalari edo zientzialari gisa lagundu zuten istorio bereziekin eta pertsonaia ospetsuekin ere.

Horrez gain, XX. mendean Bilbo astindu zuten gertaera mingarrienak ere gogoratzen dira, 1902ko apirilaren 27an inauguratu zenetik gaur egunera arte: Zabalguneko Zirkuko haurren tragedia 1912an, Espainiako gerra zibila 1936tik 1939ra bitartean, edo Oiz mendiko hegazkin-istripua 1985eko otsailaren 19an.

Hurrengo bisita orokorra irailaren 8an izango da. Nolanahi ere, Bilbao Zerbitzuak-ek beste lau ibilbide gehiago diseinatu ditu hilerriaren beste alderdi batzuk ezagutu nahi dituztenentzat. Horrela, kanposantuaren historiako azken 120 urteetako arkitektura, artea eta paisaian zentratu nahi dutenek «Hilerri bat artearekin» ibilbidea izango dute abuztuaren 8an eta urriaren 4an; eta Hiribilduaren historiako gertaera mingarrienak «Gerra-gunea» lanarekin gogoratu nahi dituztenek irailaren 21ean izango dute hitzordua. Halaber, hilerriko pertsona ospetsuenen bizitzan interesa duten pertsonentzat ibilbide bat egongo da uztailaren 23an eta abuztuaren 28an.

Programatutako bisiten arrakasta ikusita, beste lau egingo dira abuztuaren 5 eta 16an, 19:30ean, eta irailaren 20an eta 22an, 19etan

Sarrerak eskuragarri daude jada Bilbao Zerbitzuak-en web gunean

Bilboko hilerrian egin diren gaueko bisita antzeztuen zikloaren arrakasta ikusita, Bilbao Zerbitzuak-ek lau emanaldi berri antolatu ditu abuztuaren 5 eta 16rako (19:30ean) eta irailaren 20 eta 22rako (19etan). Horrela, Bilboko Udal Hilerriko ondare arkitektoniko, artistiko, kultural, historiko eta paisajistikoa gauez eta beste modu batez ezagutu nahi dutenek pasea eskuratu dezakete jada Bilbao Zerbitzuak-en web orrian.

Bilboko Udaleko Osasun eta Kontsumo zinegotzi ordezkari den Álvaro Pérezek adierazi duen bezala; «oso pozik gaude izan duten harrera onarekin. Orain arteko emanaldi guztiek arrakasta handia izan dute, batez ere gaueko bisita antzeztuek. Beraz, sarrerak agortu dira eta bi emanaldi berri programatzea erabaki dugu. Hunkigarria da ikustea herritarrek gure hilerrian ezkutatuta bizi den ondare aberatsa gertutik ezagutzeko interesa dutela».

Bertaratzen direnek gaueko iluntasunean eta ilargiaren argipean Bilboko hilerriaren historia ezagutuko dute, harresien artean dauden pertsonaia ospetsuen parte-hartze antzeztuaz gozatzen duten bitartean; Pitxitxi, Casilda Iturrizar, Santi Herrero, Indalecio Prieto eta Julita Berrojalbiz, besteak beste.

Ekimena hilerriaren aurtengo programa kulturalaren barruan kokatzen da eta 19:00etan hasiko da. Bisita gaztelaniaz izango da eta 10 euroko kostua izango du. Ibilbidea gehienez 30 lagunentzako izango da. Era berean, Bilbao Zerbitzuak-ek Bilboko Udal Hilerrira hurbiltzeko garraio publikoa erabiltzea gomendatzen die bertaratutakoei.

Bisita gidatuak urrira arte

Gaueko bisita antzeztuez gain, Bilbao Zerbitzuak-ek lau ibilbide gehiago diseinatu ditu urriaren 4ra arte, bertaratzen direnei heriotza, hilarriak eta Bilboko hilerriko panteoiak apaintzen dituzten korronte arkitektoniko eta artistikoetatik gidatzeko.

Horrela, ehortzi zituzten pertsonaia ospetsuen bizitza eta obra ezagutu nahi dutenek «Pertsonaia ospetsuak» bisitarekin egin ahal izango dute, uztailaren 23an eta abuztuaren 28an. Kanposantuaren azken 120 urteetako historiaren alderdi arkitektoniko, artistiko eta paisajistikoetan arreta jarri nahi dutenek “Artea duen hilerria” ibilbidea izango dute abuztuaren 8an eta urriaren 4an; eta Bilboren historia astindu duten gertaera mingarrienak gogoratu nahi dituzten pertsonek “Gerra-gunea”-rekin hitzordua izango dute irailaren 21ean. Halaber, Bilboko hilerriaren alderdi orokor guztiak ezagutu ahal izango dira ostegun honetan, uztailaren 11n, eta datorren irailaren 8an.

Gainera, pertsona talde, enpresa edo kolektiboentzako bisitak ere hitzartu ahal izango dira interesdunekin adosten diren egun, ordu eta baldintzetan.

Atzo arratsaldean, Bilboko Udal Hilerrian, Bilbao Zerbitzuak-ek kanposantuko kultura programaren barruan diseinatu dituen lehen bisita gidatu antzeztua egin zen, hiriko sare sozialen aurpegi ezagunekin gainera: @viaja_mas_por_menos, @micasaencualquierparte, @salimosdebilbao, @viajaenunminuto, @conocebilbaoconesme, @bilbaoesmio eta @historiasdebilbao.

Ibilbidea bi orduz luzatu zen, eta kanposantuak gordetzen duen ondare arkitektoniko, artistiko, kultural, historiko eta paisajistikoa ezagutzeko aukera izan zuten, gainera, modu ezberdin batetan. Izan ere, antzezpena egin zuten artisteei esker, harresi artean dauden pertsonaia ospetsu askoren bizitza gogorarazi zuten; Pitxitxi, Casilda Iturrizar eta bere senar Tomás Epalza, Gabriel Aresti, Santi Herrero, Indalecio Prieto, edo Julita Berrojalbiz, beste askoren artean.

«Atzo aurten programatu dugun bisita antzeztuen zikloari hasiera eman genion. Orain herritarren txanda da. Igande honetako ibilbidean parte-hartzen dutenek aho zabalik geratzea espero dugu; bai eta gure hilerrira beste ikusmiratik begiratzea ere, bake-lekua den arren, ondare aberatsa baitu panteoien artean ezkutatuta», nabarmendu du Alvaro Pérez Alonsok, Bilboko Udaleko Osasun eta Kontsumo Arloko zinegotziak.

Hurrengo bisita antzeztuak jada betata daude eta uztailaren 19an eta irailaren 6, 13 eta 27an egingo dira. Nolanahi ere, hilerriko hilarriak eta panteoiak apaintzen dituzten korronte arkitektoniko eta artistikoak ezagutu nahi dituzten pertsonentzat hainbat emanaldi izango dira urriaren 4ra arte. Kanposantuaren azken 120 urteetako historiaren alderdi arkitektoniko, artistiko eta paisajistikoetan arreta jarri nahi duten pertsonek «Artea duen hilerria» ibilbidea izango dute abuztuaren 8an eta urriaren 4an; eta XX. mendean Bilboren historia astindu duten gertaera mingarrienak gogoratu nahi dituzten pertsonek «Gerra-gunea» rekin hitzordua izango dute irailaren 21ean. Halaber, Bilboko hilerriaren alderdi orokor guztiak ezagutu ahal izango dira uztailaren 11n eta irailaren 8an.

Lehiaketaren edizio berri honetan, Benigno Rodríguez Sánchezek lehen saria eskuratu du, Zara García Saizek bigarrena, eta Carlos Espiga Alonsok hirugarrena

Bilbao Zerbitzuak-ek gaur goizean banatu ditu ekainaren hasieran Udal Hilerrian antolatutako aire zabaleko pintura lasterraren lehiaketako sariak, 2024rako diseinatutako kultura programaren barruan kokatzen direnak. «Lehiaketaren hirugarren edizio honetan partaidetza marka guztiak hautsi ditugu. Lehiaketak gainera Bilboko Udal Hilerriko ondarea eta hileta-sinbologia balioetsi nahi ditu, baita barrutiak duen bake eta harmonia sentsazioa ere «, nabarmendu du Álvaro Pérez Alonsok, Bilboko Udaleko Osasun eta Kontsumo Arloko zinegotziak.

Aire zabaleko pintura azkarraren lehiaketako lehen saria Benigno Rodríguez Sánchezek jaso du «No te olvido» lanagatik, bigarrena Zara García Saizek «Koimeterion» pinturarekin, eta hirugarrena Carlos Espiga Alonsok, «El Cementerio» lanarekin. Halaber, akzesita eman zaio Leticia Gaspar Garcíari «Galería» obragatik.

Lehiaketaren edizio berri honetan 29 pertsonek parte hartu dute, iaz baino 17 gehiago.

Lehiaketaren hirugarren edizio honetan parte-hartzaile marka hautsi da hiru lurralde historikoetako eta Estatuko parte-hartzaileekin

Bilbao Zerbitzuak-ek apirilean Udal Hilerrian antolatutako argazki lehiaketako sariak banatu ditu 2024rako diseinatutako kultura programaren barruan kokatzen direnak. «Ekitaldi hauen bidez, panteoien artean ezkutatuta bizi den ondarea ezagutarazten dugu, hilerriaren ikuspegi positiboago bat sortzeaz gain, bake, memoria eta jada ez daudenekin berriro elkartzeko lekua delako ere», nabarmendu du Álvaro Pérez Alonsok, Bilboko Udaleko Osasun eta Kontsumo Arloko zinegotziak.

Argazki lehiaketako lehen saria Garazi Monteri eman zaio, «Hezur amaiera» argazkiagatik. Bigarren saria Emilio Perezek jaso du, «Petirrojo» irudiagatik, eta hirugarrena Severiano Sanchezek jaso du, «Bienvenida» lanagatik.

Lehiaketaren hirugarren edizio honetan, izen-emateen marka hautsi da, 52 parte-hartzailerekin, 34 gizon eta 18 emakume, hiru lurralde historikoetatik etorriak, baita estatutik ere, Segoviako bi eratorrirekin.

Saritutako lanak eskuragarri daude jada Bilbao Zerbitzuaren webguneko katalogo digitalean.

Ekainaren 9an Bilboko Hilerrira bisita gidatuen programa hasi zen, Bilbao Zerbitzuak-ek aurten antolatutako 2024ko agenda kulturalaren barruan kokatzen dena hilerria herritarrei hurbiltzeko asmoarekin.

Lehenengo bisitak hogei bat pertsona bildu zituen, eta gogobetetze-inkesten emaitzak aztertu ondoren, arrakasta izan zuela esan daiteke. Ordu eta erdi inguruz, hilobiek, mausoleoek eta panteoiek ezkutatzen dituzten istorioetan murgiltzeko aukera izan zuten bertaratutakoek. Gaia «Pertsonaia ospetsuak» zen, eta ibilbidean zehar kirolaren, politikaren, kulturaren edo industriaren munduko hainbat pertsonaia ospetsuren bizitza ezagutzeko aukera eman zen, gaur egun Bilboko Udal Hilerriko harresien artean bakean daudenak.

«Bisita-programa honen helburua hilerriak duen ondare garrantzitsuari balioa ematea da, kulturari, historiari, arteari, paisaiari eta hiletei dagokienez. Eta oraingoz erantzuna positiboa izaten ari da. Izan ere, uztaileko eta iraileko bisita antzeztuak ia beteta daude», nabarmendu du Alvaro Pérez Bilboko Udaleko Osasun eta Kontsumo zinegotzi ordezkariak.

Hurrengo bisita gidatua, «Artea duen hilerria», larunbat honetan, ekainaren 15ean, 12etan izango da, eta alde arkitektoniko, artistiko eta paisajistikoak izango ditu ardatz, kanposantuaren azken 120 urteetan bizi izandako bilakaera eta historia ikusteko.

Bilboko Udal Hilerriaren alderdi orokor guztiak ezagutu nahi dituztenentzat beste bisita gidatu bat egongo da ekainaren 23an. Bi orduz, esparru historiko honi laguntzen dioten historia, kultura eta kondairak balioetsiko dira. Eta 28an, «Gerra-gunea» ibilbidearen bitartez, XX. mendean Bilboren historia astindu duten gertaera mingarrienak gogoratuko dira.

Forumaren hirugarren edizioa da, eta Bilbok hartuko du lekukoa, Zaragozaren (2018) eta Sevillaren (2022) atzetik

Programa profesionalean aurreikusitako jardueren esparruan, Bilbao Zerbitzuak elkarteak bisita gidatua eskainiko du Bilboko hilerrira, kanposantu hurbiltzeko eta 2024ko agenda kulturalaren esparruan bultzatutako bisita-programari balioa emateko

Gainera, Forumak doako jardueren programa oso bat aurreikusten du, herritar guztiei irekia, hileta-sektorearen garrantzia eta gizartean betetzen duen papera transmititzeko eta hurbiltzeko. Izen-emateak irailean irekiko dira

Datorren urriaren 17 eta 18an, Bilbok Hileta Zerbitzuen Elkarte Nazionalak antolatzen duen eta beste batzuen artean Bilbao Zerbitzuaren laguntza duen Panasef Forumaren III. edizioa hartuko du. Bizkaiko hiriburuak hartuko du 2018an Zaragozan eta 2022an Sevillan egin zen ekitaldi honen lekukoa.

Bi egunetan zehar, Panasef Forumaren III. edizio honetan antolatu diren 30 jarduera baino gehiagotan parte hartu ahal izango dute bertaratutakoek. Alvaro Pérez Bilboko Udaleko Osasun eta Kontsumo zinegotzi ordezkariak zehaztu duenez, «Bilbao Zerbitzuak eta Panasef erakundeen arteko lankidetzaren esparruan, urriaren 17an, 16etan, bisita gidatu bat eskainiko diegu Forumera bertaratzen direnei, hilerria hurbiltzeko eta 2024ko agenda kulturalaren esparruan bultzatutako bisita-programari balioa emateko».

Sektoreko profesionalek izena eman dezakete jada beren webgunearen bidez formularioko datuak betez, edo email bidez, secretaria@panasef.com helbidera idatziz eta formulario hau osatuz.

Gainera, bi egun horietan zehar, Panasefek doan eskainiko ditu hitzaldiak, erakusketak, gastronomia-erakustaldiak, ponentziak eta lehiaketak, herritar guztientzat irekiak. Horien bitartez, hileta-sektorearen garrantzia eta gizartean betetzen duen papera transmititu eta hurbildu nahi da. Izan ere, ekitaldiaren helburua heriotzaren gaineko tabuak dakartzan oztopoak haustea da, sektorearen profesionalizazioari balioa emateaz eta horretan aurrera egiteaz gain. Irailean irekiko da ekintza hauetan izena emateko epea.

Ekitaldia babesten Montserrat Martí Caballe opera abeslaria, Luis Piedrahita umorista eta idazlea, Elsa Punset idazlea eta Mago More artista izango dira, besteak beste.

Bilbao Zerbitzuak elkarteak antolatutako lehiaketa gaur goiz osoan zehar egin da eta 29 parte-hartzaile izan ditu.

Zara García Saizek bigarren saria lortu du «Koimeterion» lanagatik, eta hirugarren saria Carlos Espiga Alonso eta «El Cementerio» lanarentzat izan da. Epaimahaiak akzesit bat eman dio Leticia Gaspar Garcíari «Galeria» lanagatik.

Benigno Rodríguez Sánchezek irabazi du Bilbao Zerbitzuak elkarteak antolatutako Bilboko Udal Hilerriko aire zabaleko pintura azkarraren III. lehiaketa, «No te olvido» lanarekin. Lehiaketa, hilerriko kultur programazioaren barruan, gaur goiz osoan zehar garatu da eta 29 parte-hartzaile izan ditu, aurreko edizioan baino 17 gehiago.

Horrela, eta bost ordu baino gehiagoz, artistak Bilboko hilerriko hainbat espaziotan zehar ibili dira beren irudimenari bide emateko, hala nola Zara García Saiz, «Koimeterion» lanarengatik bigarren saria lortu duena. Hirugarren saria Carlos Espiga Alonsorentzat eta bere «El Cementerio» obrarentzat izan da. Epaimahaiak akzesit bat eman dio Leticia Gaspar Garcíari «Galeria» lanagatik.

Lehiaketaren edizio honetan lehen saria irabazi duen lana pintura akrilikoz egin da, teknika araztua eta ingurune horren gaineko nagusitasun aparta erakutsiz. Oso ondo lortutako perspektiba erabiltzeagatik nabarmentzen da bereziki, konposizioari sakontasuna eta dinamismoa ematen baitio. Eguzkiaren argiak maisuki argitzen du eszena, kanposantua giro lasai eta lasaian biltzen duten itzal leunak sortuz. Kolorearen erabileraren ñabardura leunek eta fintasunak bake-sentsazioa eragiten dute, eta kontenplaziora bultzatzen dute. Epaimahaiak obra honek Bilboko hilerriaren edertasuna eta lasaitasuna islatzeko duen gaitasuna baloratu du.

Lehiaketaren edizio honetako bigarren saria irabazi duen lana pintura akrilikoz egin da, teknika aparta eta xehetasunaren zentzu zorrotza erakutsiz. Pinturaren konposizioa perspektibaren erabilera ikaragarriagatik nabarmentzen da, sakontasun eta handitasun sentsazioa ematen baitio eszenari. Argia eta itzalak maisuki harrapatuta daude, eta argiztapen beroa dute, harriaren testurak eta burdin forjatuzko burdin sarearen diseinu korapilatsua nabarmentzen dituena. Epaimahaiak Bilboko hilerriaren handitasun arkitektonikoa nola atzematen duen baloratu du, bere edertasun historikoa eta ingurunean duen integrazioa azpimarratuz.

Lehiaketaren edizio honetan hirugarren saria jaso duen lana akuarelaz egin da, teknika hori erabiltzeko trebetasuna erakutsiz, antzezpen delikatu eta oroigarria eginez. Bilboko Hilerriko xehetasun arkitektonikoetan duen zehaztasun ikaragarriagatik nabarmentzen da pintura, tokiko esentzia historikoa eta egituraren edertasuna harrapatuz. Akuarelaren erabilerak kolore eta itzalen fusio leuna ahalbidetzen du, atmosfera etereoa eta ia onirikoa sortuz. Tonu leunek eta kolore-garbiketek argitasun eta arintasun sentsazioa ematen dute; arkitektura-lerro irmoek, berriz, egitura eta sakontasuna gehitzen diote konposizioari. Konbinazio horrek hilerriaren, kaperaren eta klaustroaren handitasuna nabarmentzen du.

Azkenik, epaimahaiak «Galeria» ri accesit bat ematea erabaki du lehiaketaren edizio honetan. Argi eta itzalen erabilera maisuagatik nabarmentzen da, ikuslea gatibu hartzen duen harmonia-sentsazioa lortuz. Pintura akrilikoaren orbanak zehaztasunez aplikatzen dira, itzaletan tonalitate bat sortuz, eszenari sakontasuna eta errealismoa gehituz. Artistak erabilitako argi-kontrak forma arkitektonikoak nabarmentzen ditu, eta atmosfera inguratzaile eta lasaia ematen dio konposizioari. Oro har, pieza honek Bilboko hilerriaren edertasuna eta lasaitasuna islatzen ditu, eta, hala, haren aintzatespen berezia merezi du.

Hirugarren edizioa bete duen lehiaketa honen bidez, Bilbao Zerbitzuak-ek, pinturaren bidez, Bilboko Udal Hilerriko ondarea eta hileta-sinbologia balioetsi nahi ditu, baita barrutiak duen bake eta harmonia sentsazioa ere. Aurten, epaimahaiak aurkeztutako lanen maila handia nabarmendu du, baita aurkeztutako obren kopurua ere, uste baino gehiago atzeratu baitute eztabaida.

Aurreko urteetan bezala, ekaina iristearekin batera, Bilbao Zerbitzuak Bilboko Udal Hilerriaren ordutegia zabaldu du. Horrela, egunak luzeagoak direla eta beranduago iluntzen duela aprobetxatuz, instalazioak ohi baino bi ordu gehiago egongo dira zabalik, zehazki, 20ak arte, 8etatik 20etara etengabeko ordutegia betez.
Horrela, Bilbao Zerbitzuak ordu gehiago eskaintzen ditu Bilboko hilerria bisitatzeko, izan ere, instalazioek xarma ugari eskaintzen dute bisitaren unearen arabera. Ordutegi berriak uda osoan eta irailaren 30era arte iraungo du.

Bestalde, bulegoa astelehenetik ostiralera egongo da irekita, 8:30etik 13etara, eta larunbatetan, igandeetan, herritarren arretarako zerbitzuak eskainitako zerbitzuaren ondorioz hildako pertsonen familiei bakarrik emango die arreta. Ehorzketako guardiak ohiko ordutegia izango du: 8:30etik 13etara.