Mugikortasun eta Jasangarritasun Sailak jarduera-egutegi bat diseinatu du sentsibilizazio kolektiboko ekintza berriekin jarraitzeko, enpresen eta gizarte-eragileen eskutik.

MEAren testuinguruan, Europako Batzordeak mugikortasun jasangarria eta garraio publikoa sustatzera eta hiri bizigarriak sortzera animatzen du jendea, energia-eraginkortasuneko tresna diren aldetik.

Bilbok Kale Nagusia Plaza Biribileraino itxiko du irailaren 16an eta 17an, “Kutsatzen ez duten ibilgailu eta teknologien erakusketari” protagonismoa emateko.

Igandean, hilak 17, guneak festa giroa biziko du, adinekoek eta txikiek mugikortasun jasangarriaren inguruko jolasak eta kirol-jarduerak egiteko.

Garraioaren sektorea da energia gehien kontsumitzen duen jarduera, guztiaren % 40, industriaren kontsumoaren (% 24,6) eta etxebizitza-kontsumoaren (% 18) gainetik.

Nora Abete Bilboko Udaleko alkateorde eta Mugikortasun eta Jasangarritasun Saileko zinegotziak eta Alvaro Pérez Osasun eta Kontsumo zinegotziak Mugikortasunaren Europako Astearen edizio berria (MEA Bilbo 2023) aurkeztu dute gaur Erriberako Merkatuan. Irailaren 16tik 22ra bitartean egiten da urtero, eta aurtengoan “energia-eraginkortasuna” du izenburu. Hori dela-eta, Bilbok Kale Nagusia itxiko du irailaren 16an eta 17an, garraiobide jasangarriak eta mugikortasun aktiboa bultzatzeko: larunbatean, Plaza Biribiletik Mazarredora arte, eta igandean, Moyua plazaraino.

Edizio honen aurkezpenean, eta kolaboratzaileak bertan zirela, Abetek prestatutako ekimenak azaldu ditu. Helburua da, batetik, hiriko garraioa deskarbonizatzeko neurriak bultzatzea, eta, bestetik, jardunbide egokiak sustatzea, neurri jasangarriak hartzea eta hirietako trafikoaren hazkundeari lotutako arazoei irtenbide berriak bilatzea.

Mugikortasunaren Europar Astea Europako Batzordeak bultzatzen du. Helburua, arduradun politikoak nahiz herritarrak sentsibilizatzea, ohar daitezen hirian autoa arrazoizkoa ez den era batean erabiltzea kaltegarria dela, bai osasun publikoarentzat, bai ingurumenarentzat, eta, aldiz, garraiabide jasangarriagoak erabiltzea (hala nola garraio publikoa, bizikleta edota oinez ibiltzea) onuragarria dela. Ia 3.000 herrik eta hirik parte hartzen dute kanpaina honetan. Irailaren 22an amaituko da, “Nire autoa gabeko eguna” ospakizunarekin.

2023ko MEAren leloa: energia-efizientzia.

Giza jarduera guztien artean, garraioa da energia gehien kontsumitzen duena, ia % 40 (industriak baino gehiago, % 24,6). Garraioak CO2ren emisio baliokideen % 23 isurtzen du atmosferara; horrela, atmosferaren kutsadura areagotzen du eta klima-aldaketa azkartzen du, Garraioaren Behatokiaren datuen arabera.

Azpimarratu behar dugu auto pribatua garraioaren energia osoaren % 15 dela. Horregatik, Europako Batzordeak ohartarazten du sarritan ez dela behar bezala baloratzen ibilgailu pribatu bat edukitzearen urteko kostua: kalkulatzen du urteko gastua 4.500 eurokoa dela, “bakar-bakarrik energia-gastuetan”.

Horrenbestez, Europako Batzordeak edizio honetan aukeratutako leloak –“energia-efizientzia”– 2050erako karbono-isurien neutraltasuna lortzeko helburu handia iragartzen du, Europako Itun Berdean jasotakoa. Energia-kontsumoa murriztea bat dator Mugikortasunaren Europako Astearen helburu orokorrekin. Kontsumoa murrizteko, bada, hainbat ohitura sustatu nahi dira: mugikortasun jasangarria, garraio publikoa erabiltzea (batez ere energia-iturri garbiekin funtzionatzen badute), jendea aktibo egotea, joan-etorriak oinez edo bizikletaz egitea, autoz egin beharreko alferrikako joan-etorrien kopurua murriztea, hiri bizigarriak sortzea, eta ibilgailuen abiadura murriztea, horrek erregaiaren faktura murrizten baitu (60 euroraino urtean).

Batzordearen arabera, energia-kontsumoa murrizteko ekintza kolektiboak jada eragin positiboa izan du azken hilabeteetan erregaien erreserbetan eta prezioetan, baina uste du oraindik asko dagoela egiteko, eta, beraz, mugikortasun-ohiturek ekimen kolektibo horiei laguntzen dietela bermatzeko hainbat bide aztertzea gomendatzen du.

Mugikortasun jasangarriko ekintza berriak Bilbon

2023ko MEAn zehar, Mugikortasun eta Jasangarritasun Sailak ekintza berrien sorta bat aurkeztuko du mugikortasun jasangarriaren helburuak lortzeko eta sentsibilizazio kolektiboarekin jarraitzeko, enpresen eta gizarte-eragileen eskutik.

Neurri horien artean, Bilbobusen 35. urteurrenarekin bat etorriz, entitate horren kotxe-tokien ateak irekiko dira MEDUSA energia aurrezteko proiektu aitzindaria ezagutzera emateko. Proiektu horrek metroaren gaueko energia elektrikoa autobus-flotari bideratzen dio, autobusek energia garbiarekin funtziona dezaten.

Era berean, MEA 2023ren testuinguruan, jakitera emango dira Maurice Ravel etorbideko bidegorri berriaren proiektua eta urrian abian jarriko den TAO berriaren informazio-kanpaina. Metrominuto Bilbao ekimena ere aurkeztuko da: horren bidez, hirian zehar 5 km/h-ko batez besteko abiaduran ibiltzeko joan-etorrien distantziak eta denbora kalkulatzeko plan bat eskaintzen da.

Sentsibilizazioaren arloan, sailak “Adineko pertsona aktibo eta seguruak” izeneko hitzaldia antolatu du adineko pertsonekin Otxarkoagako auzo-etxean. Esther Martí DGTko Bizkaiko Trafikoko zuzendariak emango du. Egun horretan bertan, astelehenean, hilak 18, mahai-inguru bat antolatu da: “Bilbon emisio gutxiko eremua ezartzearen onurak”. Hainbat alor eta hiritako adituk parte hartuko dute, eta Bizkaiko hiriburuan neurri hori ezartzeari buruz eztabaidatuko dute. Jardunaldia amaitzeko, “Auto elektrikoari buruzko mitoak eraisten” hitzaldia emango da, mugikortasun elektrikoaren oraina eta etorkizuna aztertzeko.

Mugikortasun astearen aurkezpenean, Nora Abetek babesleei eta laguntzaileei eskerrak eman dizkie, Bilboko MEAko jarduerei egindako ekarpen baliotsuagatik. Era berean, herritarrak animatu ditu antolatu diren jolas eta kirol-jarduera guztiez gozatzera, besteak beste: itsasontzi eletrikoan paseoak dohainik egitea itsasadarrean barrena, “El Azulito” mikrobusean ibiltzea, Kale Nagusian auto elektrikoen probak egitea, eta umeentzat eta adinekoentzat aurreikusitako gainerako ekintzetan parte hartzea.

2023KO BILBO MEA-REN agenda

MEAren Bilboko 2023ko edizio honetan, Mugikortasun eta Jasangarritasun Sailak aurreikusitako jarduerak berriz ere www.bilbaosinmicoche.net webgunean jasoko dira, aste honetan egin direnak bezalaxe, zeintzuetan mugikortasun jasangarri eta ekologikoa eta mugikortasun aktiboa protagonista izan baitira.

• Larunbata, irailak 16: Ibilgailu ekologiko eta jasangarrien erakusketa Kale Nagusian (Plaza Biribilaren eta Mazarredoren artean).
  
  • KUTSAGARRIAK EZ DIREN ibilgailu eta teknologien erakusketa handia Kale Nagusian (Mazarredoren eta Plaza Biribilaren artean): ibilgailu pertsonalak, hidrogenoz dabilen autobusa, autobus elektrikoa, zama-lanak eta banaketa egiteko ibilgailuak, bizikleta eta motor elektrikoak.
  • Karabana isila. TESLA Owners kluba. TESLA Bilbao Week.
  • Paseoak itsasadarrean zehar, itsasontzi elektrikoetan.
• Igandea, irailak 17: Aisiarako eta kirolerako gune irekia Kale Nagusian (Plaza Biribilaren eta Moyua plazaren artean).
  • Photocalla Artxandako Funikularrean.
  • KUTSAGARRIAK EZ DIREN ibilgailu eta teknologien erakusketa handia Kale Nagusian (Mazarredoren eta Plaza Biribilaren artean): ibilgailu pertsonalak, hidrogenoz dabilen autobusa, autobus elektrikoa, zama-lanak eta banaketa egiteko ibilgailuak, bizikletak eta motorrak.
  • Nordik Walking ibilaldia makilekin. Ibilbidea: Bilbo-Artxanda-Bilbo.
  • Txirrindulari federatuen arteko 23 urtetik beherako txirrindularitza birtuala, Laboral Kutxarekin eta Euskadi Fundazioarekin.
  • Giza futbolin bi, Athletic Fundazioarekin.
  • Zatoz Bilbao Basketekin baloia saskiratzera.
  • Zeure bizikletarekin trebetasuna erakusteko jokoak. Erakutsi zeure gaitasuna.
  • Ginkana familiarekin eta lagunekin. Hurbildu zeure bizikletaz, Bizieskolarekin (6-14 urte).
  • Erabilitako bizikletak saltzeko eta erosteko azoka.
  • Bide-hezkuntzari buruzko ikastaroa, bizikletei, patinei eta patineteei buruzkoa.
  • Bizikleten azterketa, azkar eta dohainik.
  • Bilbobus espazioa. Autobus elektrikoa; ebakigarriak banatuko dira.
  • Doako paseoak El Azuliton.
  • Bizkaibizi elektrikoa eta umeentzako jolasak.
  • Doako paseoak itsasontzi elektrikoetan, itsasadarrean zehar.
• Astelehena, irailak 18:
  
  • Mahai-ingurua: Bilbon emisio gutxiko eremua ezartzearen onurak. Ibaiondo udaltegia – La Bolsa eraikina (9etan).
  • Hitzaldia: “Adineko pertsona aktibo eta seguruak”. Otxarkoagako udaltegia (12etan).
  • Hitzaldia: “Auto elektrikoari buruzko mitoak eraisten”. Ibaiondo udaltegia – La Bolsa eraikina (18etan).
• Asteartea, irailak 19:
  
  • MEDUSA proiektuko obren eta instalazioen aurkezpena (metroaren gaueko energia Bilbobusen autobus elektrikoetara transferitzea).
  • Asteazkena, irailak 20:
  • METROMINUTO planaren aurkezpena. Mapa honek oinez ibiltzea sustatzeko hiriko puntu nagusiak jasotzen ditu, “Oinez dabiltzan hiriak” ekimenarekin.
  • Paseoa itsasontzi elektrikoan. Irteera, 12etan, Vincci ontziralekutik (Zirgariak eskulturaren ondoan), Uribitarte pasealekuan. Ordubete inguru iraungo du.
• Osteguna, irailak 21:
  
  • Bilboko TAO berriaren aurkezpena.
• Ostirala, irailak 22: Nire autoa gabeko eguna.
  
  • Prentsaurrekoa. Bidegorri berrien aurkezpena (Maurice Ravel). Arabiar Aretoan, 11etan.
  • “2023ko Ibiltariaren Saria” Jon Aldaiturriaga Zazpi Kaleetako merkatarien elkarteko gerente ohiari emango diote. Arabiar Aretoan (11etan).

Bilbao Zerbitzuak elkarteak gogorarazten du, Bilboko Udal Merkatuek -Erribera, Zabalgunea, Deusto, San Ignacio, Labayru, Otxarkoaga eta Trauko- udako ordutegiak mantentzen dituztela, ekainetik erosketak eta bisitak errazteko. Udako ordutegia hiru hilabetez luzatuko da, irailaren 16ra arte, eta “egun luzeagoekin, zalantzarik gabe, aldatu egiten da gure bizi-erritmoa. Bizitza soziala, familiarra, virola egitea, denboraldiko fruta eta barazki gehiago hartzea… eta, horren ondorioz, osasunak eskertzen du”, esan du Bilboko Udaleko Osasun eta Kontsumo Arloko zinegotzi delegatu Álvaro Pérez Alonsok.

Merkatuak eta ordutegiak

Uda, zalantzarik gabe, kolore, zapore eta usain gehien dituen urtaroetako bat da Bilbao Zerbitzuak kudeatzen dituen zazpi Udal Merkatuetan – Erribera, Zabalgunea, Deustu, San Ignacio, Labayru, Otxarkoaga eta Trauko-, dieta osasungarri baterako osagai onenak eskaintzen baitituzte. Bertan behar den guztia aurki daiteke preziorik eta kalitaterik onenean eta merkatariek eskaintzen duten gertuko tratuarekin.

Adituek gomendatzen dute dieta orekatua eta ariketa fisikoa urte osoan zehar egitea, baina, bereziki, udan, edari azukredunak eta janari lasterra mehatxatzen baitituzte gehien. Fruta eta barazkien garaia da, baina baita arrainarena eta haragiena plantxan. Tomateak eta piperrak, melokotoiak eta meloia, sardinak eta tunidoak…, Bilboko Udal Merkatuek produktu freskoenak eskaintzen dituzte hasieratik bertatik.

Bilboko Udaleko Osasun eta Kontsumo Arloko zinegotzi ordezkariak, Álvaro Pérez Alonsok, azpimarratu du “udal merkatuek Hiribilduaren eta bere auzoen bizitzaren gotorleku gisa duten garrantzia” azpimarratu du. Jarduera ekonomikoko zentroak dira, erosketa tradizionalaren espiritua bizirik mantentzen dutenak eta kontsumitzaileei produktu freskoen eta oso kalitate handikoen hautaketa handiena eskaintzen dietenak. Beti da une egokia beraiengandik pasatzeko, beti erosketa berriak deskubritzen dituztelako”

.

Erriberako Merkatuak sari bat jaso berri du Travel Lemming online bidaien gidan. Horrela, Bilboko merkatuak Espainiako 15 merkatu onenen rankingean kokatzea lortu du.

Travel Lemming bertakoek eta bidaiari adituek idatzitako lineako bidaia-gida bat da, urtean 10 milioi irakurle baino gehiago dituena.

Bilboko Azokarik ikonikoenean aurkeztu zuten atzo goizeko 11etan Bilboko Konpartsak eta Jai Batzorde Mistoak Aste Nagusia 2023ren programazioaren barruan egingo duten 44. Gastronomia Lehiaketa.

Aurreko edizioetan bezala, aurten ere, abuztuaren 19tik 27ra ospatuko den Bilboko Aste Nagusiak dozenaka jarduera eskainiko dizkie etxeko txikienei. Horien artean, “Gastrotxiki” dago, Bilboko Konpartsek antolatzen duten haurrentzako lehiaketa gastronomikoa, eta aurten berritasunekin dator. Izan ere, tailerrak egiten diren bitartean, txikiek ingurua gehiago zaintzeko aholku batzuk jasoko dituzte.

Bilboko Udaleko Osasun eta Kontsumo Arloko zinegotzi ordezkari Álvaro Pérez Alonsok azpimarratu duenez, “garrantzitsua da denboran iraungo duen kultura gastronomikoa babestea, produktu freskoetan, kalitatezkoetan eta, ahal den heinean, tokiko elikagaiekin. Horrela, haurrak beren inguruneaz jabetuko dira, eta eskaintzen dizkigun aukera zaporetsu guztiez”.

Zabalguneko eta Otxarkoagako udal-merkatuak eguzki-energiara lotuko dira. Bilbao Zerbitzuak-ek bi eguzki-instalazio fotovoltaikoren hornitze, instalazio eta martxan jartze obra kontratatuko du bi lekuetan, banakako autokontsumo modalitatean.

Obrak aurtengo azken hiruhilekoan hasiko direla aurreikusten da, eta 4 hilabeteko egikaritze epea eta 258.000 euroko, BEZik gabe, aurrekontua izango dute. Gainera, aldez aurretik, kokapen-puntu egokiena ezagutzeko azterlana egingo da, betiere bi eraikinen arkitektura errespetatuz.

Zabalguneko eraikinaren estalkiaren gainean bi instalazio fotovoltaiko independente egingo dira: % 40 erdisotorako energia elektrikoaren hornidurarako, eta % 60 eraikineko gainerako solairuetarako energia elektrikoaren hornidurarako. Otxarkoagako merkatuan egingo den eguzki-instalazio fotovoltaikoak, bestalde, 276 metro karratu hartuko ditu fatxadan, eta 440 metro karratu Angela Arregi plazako pergolan, Otxarkoagako merkatuaren estalkiaren gainean.

Bi merkatuen artean, instalazioek 1.616 metro karratu eguzki-panel izango dituzte, horietatik 900 Zabalgunean eta 716 Otxarkoagan, eta autokontsumo moduan funtzionatuko dute, soberakinak konpentsatuz. Hau da, soberan dagoen energia sarera pasatuko da, eta, horrela, konpainia elektrikoaren fakturan konpentsazioa lortuko da. Gainera, merkatariek eta bezeroek berehala ikusi ahal izango dute errendimendua, pantaila batzuek denbora errealean sortzen ari den energia erakutsiko baitute.

Bi udal-merkatu horiek, jada plakak dituzten Erriberako Merkatuaren eta Bilboko Hilerriaren bideari jarraituko diote. “Instalazio horien bidez, Zabalguneko eta Otxarkoagako udal-merkatuek ingurumen arloko jasangarritasun osoa izatea bilatzen dugu, eta, horretarako, energia berriztagarrien erabileran oinarritutako hazkundea sustatzen dugu, sorkuntza fotovoltaikoko instalazio elektrikoak ezarriz. Gainera, ekimen honek Bilboko herritarren bizi-kalitatea hobetzen lagunduko du, klima-aldaketaren aurkako borroka bultzatzen baitu; izan ere, energia berriztagarria den aldetik, energia garbia da, oso gutxi kutsatzen du”, adierazi du Álvaro Pérez Alonso Bilboko Udaleko Osasun eta Kontsumo Arloko Zinegotzi Ordezkariak.

Jaime Cantizano aurkezle eta esatari ezagunak ezustean harrapatuko ditu Onda Cero irratiko entzuleak larunbat honetan, ekainak 24, “Por fin no es lunes” programa Erriberako Merkatura eramanez. Beste behin ere, Bilboko udal merkatu enblematikoena set bihurtuko da, oraingoan irratikoa, saioaren entzuleei eta erosketak egiten ari diren bitartean esatari eta aurkezlea aurkitzen dutenei tarte atsegina eskaintzeko.

Saioan, Jaime Cantizanok hainbat gonbidatu elkarrizketatuko ditu, merkatariak eta hiriko pertsona ospetsuak barne, Erriberako Merkatuak denboraldian zehar eskaintzen duen sukaldaritza eta kultur eskaintza ezagutzen duen bitartean. Transmisioa Onda Ceroren frekuentzien bidez sintonizatu ahal izango da, baita on line ere, irratiaren webgunearen eta aplikazio mugikorren bidez.

Ekainean egingo dute eta hiru hilabetez iraungo du.

Urtero bezala, Bilboko Udal Merkatuen –Erribera, Zabalgunea, Deustu, San Inazio, Labayru, Otxarkoaga eta Trauko– ordutegiak aldatu egingo dira hilabete honetan, udaren atarian erosketak errazteko. Udako ordutegia hiru hilabetez luzatuko da, irailaren 16ra arte.

Zabalgunea edo Trauko bezalako Udal Merkatu batzuek ohiko ordutegiarekin jarraituko dute, eta beste batzuek berriz, Deustu, Otxarkoaga edo San Inazio kasu, ordutegiak aldatuko dituzte ekainaren 15etik aurrera. Aldaketarekin bat egingo duen azken merkatua Labayru izango da, uztailaren 3an. Labayrukoak bi hilabetez bakarrik izango du udako ordutegia, irailaren 2ra arte.

Eguna hondartzan edo igerilekuan familian igarotzea egin genezakeen udako planik onenetakoa izan daiteke. Gainera, patata tortilla erraz eta gozoarekin, primerakoa izango litzateke. Gauzak horrela, Mikel Escudero Bilboko Ostalaritzako Goi Eskolako (ESHBI) sukaldariak ikastaro bat eskainiko du uztailaren 1ean. Ikastaro horretan, bi tortilla mota egingo dira, tradizionala eta beste bat zuringoz egindakoa eta betea, aukera arinagoa eta sortzaileagoa.

Ikastaroa 11etan hasiko da eta 2 ordu inguruko iraupena izango du. Denbora hori nahikoa izango da giro atsegin, dibertigarri eta familiarrean ikasteko, sortzeko eta gozatzeko. Izan ere, etxeko txikienek beteko dituzte patataren eta tipularen usain gozoaz beteko diren Erriberako Merkatuko Sukaldaritza Eskolako suak, bertaratzen direnek familian esperientzia paregabea duten bitartean.

Munduko hainbat lekutatik etorritako milaka lagunek gozatu ahal izan zuten joan den astean Erriberako Merkatuaz eta duela gutxi bere estalkietan jarritako eguzki-plaken instalazioaz, dronearen ikuspegitik egindako argazki-erakusketa gisa. Essenen (Alemania) ospatutako E-world energy & water 2023 azokan Iberdrolak erakutsi zituen irudiei esker izan zen posible. Ikusgai zeuden argazkiak eta bideoak drone batekin grabatu ziren, eta ezin hobeto islatzen dute Bilbo berritua, jasangarria, modernoa, eta, batez ere, etorkizunari begira dagoena.

Erriberako Merkatuak, Bizkaiko hiriburuko harribitxi historikoak, aldaketa argitsuaren eta jasangarriaren onura jaso du duela gutxi. Eraikin ikonikoaren estalkiak eguzki-izpiak energia-iturri indartsu bihurtzen dituzten 324 eguzki-panel ditu orain. Horrela, udal-merkatua aurrera doa bide jasangarrian, Garapen Jasangarrirako 2030 Agendarekin eta bere Garapen Jasangarrirako 17 Helburuekin (GIH) bat etorriz.

E-world energy & water azoka maiatzaren 23tik 25era bitartean egin zen Essenen, Uraren, Energiaren eta Energia berriztagarriaren sektoreekin erlazionatutako Alemaniako eta nazioarteko enpresen berrikuntzak aurkezteko. Europako energia-industria biltzen duen topagunea da, energia-sektorerako informazio-plataforma, eta arlo horretan nazioarteko arduradun nagusiak biltzen ditu urtero.